جهرم، یکی از شهرهای استان فارس و مرکز شهرستان جهرم است. این شهر، بزرگترین و پرجمعیت ترین شهر نیمه جنوبی استان فارس، دومین شهر بزرگ و سومین شهر پرجمعیت در کل استان و پنجمین شهر بزرگ جنوب ایران است. شهر جهرم به دلیل دارا بودن بالاترین شاخص‌های جمعیتی و توسعه یافتگی، مهم‌ترین گزینه برای مرکزیت سیاسی جنوب استان فارس در صورت تقسیم به‌شمار می‌رود. جهرم به «بزرگترین باغ شهر ایران» معروف است.
(برای آشنایی با شهرداری جهرم کلیک کنید.)
نام
− بعضی جهرم را به معنای «خانه سبز» یا «جایگاه سبز» دانسته‌اند.
− بنا به نظر احمد کسروی در نام‌هایی مثل جهرم و سمیرم پسوند «رم» به معنی جا و مکان است. «جه» و «سم» هم تغییر شکل یافته «گه» و «زم» هستند که به معنی گرم و سرد هستند؛ بنابراین جهرم یعنی «جای گرم».
− جهرم مرکب از «جا» و «هروم» است که «جا» به معنی «مکان» و «هروم» در زبان اوستایی به معنی «دژ بلند و محروسه» است که خود جداگانه بدین صورت نام دیگر شهر برزه (تخت سلیمان فعلی) در آذربایجان، در نزدیکی شهر مراغه است.
القاب جهرم: چتر سبز، دارالمومنین، شهر طلای ترش و دیار نخل و نارنج
پیشینه
به روایت مورخان و محققان، تاریخ شهر جهرم به سده چهارم قبل از میلاد می‌رسد. جهرم در دوره هخامنشی تأسیس شد و دردوره ساسانیان اوج می‌گیرد و گسترش پیدا می‌کند. در اواخر دوره صفوی و اوایل زندیه دوره شکوفایی جهرم در زمینه باغداری به خصوص کاشت درخت خرما بوده است. در دوره قاجاریه و به دست حکمران این شهر شروع به ساخت بناها و مکان جهت امور شهری از جمله ساخت بازار سرپوشیده و همچنین کاروانسراهای متعدد و توسعه شهر اقدام می‌شود. محمدحسن میرزا مهندس قاجار در سال ۱۲۶۶ خورشیدی، جهرم را بعد از شیراز و بوشهر، بزرگترین و آبادترین شهر فارس معرفی می‌کند.
جغرافیا
از شمال به شهرستان خفر، از شرق به فسا و زرین دشت، از جنوب به لارستان، از مغرب به فیروزآباد و قیر و کارزین محدود شده است. این شهرستان در عرض جغرافیایی ۲۸ درجه و ۱۹ دقیقه تا ۲۹ درجه و ۱۰ دقیقه شمالی و طول جغرافیایی ۵۲ درجه و ۴۵ دقیقه تا ۵۴ درجه و ۴ دقیقه شرقی قرار گرفته است.
چهره طبیعی این شهرستان کاملاً کوهستانی و مرتفع می‌باشد. حدود یک پنجم وسعت شهرستان جهرم دشت و چهار پنجم بقیه ارتفاعات است. این ارتفاعات بخشی از چین خوردگی زاگرس بوده و جهت اغلب کوه‌ها به تبعیت از سلسله کوه‌های زاگرس جنوبی قرار گرفته و شاخه هایی از آن، این شهرستان را محصور کرده است. ارتفاع متوسط مرکز این شهرستان، حدود ۱۰۵۰ متر و بلندترین نقطه آن، قله سپیدار بین شهرستان خفر و بخش سیمکان حدود ۳۱۷۰ متر و پست ترین نقطه آن حدود ۸۵۰ متر در بخش سیمکان از سطح دریا ارتفاع دارد.
جهرم در منطقه نیمه خشک گرم قرار گرفته و میزان بارندگی آن حدود ۲۸۵ میلی‌متر در سال می‌باشد. میانگین دمای این شهر حدود ۲۰ درجه سانتی گراد است. بیشینه دما در تابستان به ۴۰٫۵ درجه و کمینه دما در زمستان به ۲٫۴ درجه سانتی‌گراد می‌رسد. ارتفاع متوسط جهرم، حدود ۱۰۵۰ متر از سطح دریاست. بیشتر اهالی جهرم شیعه و فارسی زبان می‌باشند.
فرهنگ
قومیت: در این شهرستان اکثریت مردم از نژاد پارس هستند، البته در این شهرستان اقلیت اندکی عرب‌های درازی (اعراب خمسه) و همچنین عشایر پارس نژاد باصری هم زندگی می‌کنند.
زبان، گویش، لهجه: بیشتر اهالی جهرم فارسی زبان هستند، ولی لهجه خاصی دارند که به لهجه شیرازی بسیار نزدیک است.
جمعیت
جمعیت شهر جهرم طبق سرشماری سال ۱۳۹۵ برابر با ۱۴۱٬۶۳۴ نفر بوده است.
جاذبه ها
بازار سرپوشیده زندیه، دروازه پیر شبیب، مسجد و مدرسه خان، غار شفق، آتشکده قدمگاه، چهار طاقی آتشکده قطب آباد، غار سنگ تراشان (سنگ شکن)، آبشار مروارید خفر، چهار طاقی آتشکده قطب آباد، تل قلعه، بقعه شیخ خلیفه، پل گچی اسفل
رهآورد
خرما، مرکبات (از جمله لیمو ترش، لیمو شیرین، نارنگی، پرتقال، نارنج)، بهارنارنج، آبلیمو، رنگینک، زغال
اقتصاد
کشاورزی: جهرم با تولید بیش از یک میلیون تن محصولات باغی در سال و با داشتن ۳۵۰ هزار اصله درخت نخل و ۵/۳ میلیون درخت مرکبات، یکی از قطب‌های مهم کشاورزی ایران است. جهرم ۲/۱ درصد از خرما و ۶ درصد از مرکبات جهان را تولید می‌کند. حدود ۳۵ درصد کل لیموترش کشور جهرم در تولید می‌شود و علاوه بر مصارف داخلی به کشورهای آسیایی، اروپایی و حوزه خلیج فارس صادر می‌شود. صادرات لیمو ترش جهرم در سال ۱۳۹۴، ۱۶۵ میلیون دلار ارزآوری داشته است. خرمای شاهانی جهرم، یکی از مرغوبترین انواع خرما در جهان است. جهرم همچنین بزرگترین مرکز تولید لیموشیرین در جهان است. جهرم همچنین قطب بسته بندی و سورتینگ کشور است و سالانه بیش از ۵۰۰ هزار تن مرکبات در واحدهای صنایع تبدیلی بسته بندی و به دیگر استان‌ها و خارج از کشور صادر می‌شود.
دامپروری این شهرستان عمدتاً به صورت کوچ نشینی انجام می‌شود که در سال‌های اخیر چندین واحد مرغداری در آن ایجاد شده است، از جمله واحد مرغداری تخم‌گذار شهرستان ۶ واحد می‌باشد و در روز ۲۵۰۰ کیلوگرم تخم مرغ تولید می‌کنند و واحدهای مرغداری گوشتی به تعداد ۱۵۸ واحد می‌رسد که سالانه ۱۰۲۰۰ تن مرغ گوشتی تولید می‌کنند و ۴ واحد گاوداری صنعتی و ۲۷۰ واحد گاوداری سنتی در این شهرستان فعال می‌باشند.
صنایع دستی: مهم‌ترین صنعت دستی این شهرستان قالی‌بافی است به‌طوری‌که یکی از ارکان مهم رشد اقتصاد شهرستان جهرم را تشکیل داده و هر ساله نیمی از این محصولات را که شامل قالی، جاجیم و گلیم است به شهرهای دور و نزدیک صادر می‌شود. صدها سال قبل در جهرم فرشی بافته می‌شده که در تمام خاورمیانه به «جهرمیه» مشهور بوده است. الان اثری از این صنعت در جهرم نیست. از برگ نخل نیز صنایع دستی حصیری تهیه و تولید می‌شوند مثل: کلاه، انواع سبد، زیرانداز (سله)، بادبزن و…
منبع
ویکی پدیا
سایت شهرداری جهرم
مجله گردشگری کجارو
