شهریار؛ نگین سبز تهران

 شهرستان شهریار واقع در غرب استان تهران ، مرکز آن شهریار که قبلاً علیشاه عوض گفته می‌شد، دوازدهمین شهرستان پرجمعیت ایران محسوب می‌شود. شهریار به دلیل وجود درختان و فضای سبز و آب و هوای فرحبخش بسیار به عنوان نگین سبز و ریه استان تهران نامیده می‌شود.
(برای آشنایی با شهرداری شهریار کلیک کنید.)

نام
نام شهر شهریار، از خششره دار به شتردار و شهردار و سرانجام به شهریار تغییر نام یافت. در فرهنگنامه‌ های زبان فارسی، معنای واژه‌ شهریار را برابر با کلان‌شهر یا بزرگ‌ شهر یا فرمانروای شهر آورده‌ اند. در کتب تاریخی نیز از شهریار با عناوینی چون دی شهر، ولایت روستایی تاریخی در حوزه ری و منطقه ای حاصلخیز در مسیر رودخانه های غرب تهران، یاد شده است.

پیشینه
از نظر تاریخی، رونق، شهرت، وسعت و جایگاه اجتماعی و سیاسی هیچ یک از آبادی های استان تهران به پای شهر ری نمی رسد. از این رو سایر سکونتگاه های منطقه تهران را باید روستاها و شهرک های کم سابقه تر و بعضاً از جمله نواحی ری به شمار آورد. نام هایی چون ورامین، تهران و قطران بعد از ری، برگ هایی از جغرافیایی تاریخی منطقه را به خود اختصاص می دهند. در این میان از شهریار با عناوینی مثل ولایت، روستایی تاریخی در حوزه ری، یکی از بلوک های تهران، از جمله مناطق حاصل خیز واقع در کنار مسیر رودخانه های غرب تهران یاد شده است.

شهرستان شهریار در سال ۱۳۶۸ و در پی مصوبه هیئت وزیران از شهرستان کرج منتزع و با مرکزیت شهر شهریار، ایجاد شد.

جغرافیا
شهریار در 35.6707° شمالی و  51.0228° شرقی و در غرب استان تهران واقع است. شهریار در قسمت شمال غربی با شهرهای ملارد و اندیشه، در شرق و شمال شرقی با شهرهای باغستان و شهرستان قدس، در جنوب و جنوب شرقی با شهرهای فردوسیه و صباشهر و در جنوب غربی با شهر وحیدیه و امیریه همسایه است. جلگه شهریار بین ۵۰ درجه و ۵۶ دقیقه تا ۵۱ درجه و ۵۳ دقیقه طول شرقی و ۳۵ درجه و ۳۳ دقیقه تا ۳۵ درجه و ۴۰ دقیقه عرض شمالی واقع شده‌ است. این جلگه، از شمال به جلگه ساوجبلاغ محدود است و از جنوب شرقی و مشرق به ترتیب به بخش‌های «پشاپویه» و «غار» مربوط می‌شود. مغرب، جنوب‌ غربی و جنوب آن را رشته‌ کوه کم‌ ارتفاع و باریک «تخت رستم» با ارتفاع ۱۴۵۰ متر، از منطقه کویری شهرستان ساوه، جدا می‌کند.

فرهنگ
قومیت: مردمی از قومیت های مختلف به شهریار مهاجرت کرده اند.

زبان، گویش، لهجه: زبان مردم بومی شهریار، ترکی محلی است، ولی زبان محاوره و گفتگوی عامه مردم، فارسی است. علاوه بر زبان فارسی، گویش های آذری، گیلکی، کردی و لری به لحاظ مهاجرپذیری به ترتیب اهمیت در شهرستان، رایج هستند.

جمعیت
شهرستان شهریار اکنون متشکل از دو بخش، ۷ شهر، ۶ دهستان، و حدود ۵۰ روستا و شهرک مسکونی است که براساس سرشماری سال 1395 جمعیت شهریار 309607 نفر بوده است. شهرستان شهریار به عنوان یکی از سرریزهای جمعیتی شهر تهران عمل می‌کند و با معضل مهاجرت بی‌ رویه و رشد بالای جمعیت روبروست. رشد ۸ درصدی جمعیت این شهرستان به عنوان یک معضل اجتماعی مطرح است. طی سال‌های ۷۵–۱۳۶۵ خورشیدی حدود ۳۰۰ هزار نفر مهاجر به شهرستان شهریار وارد شده‌ اند، به همین دلیل مشاغل بومی این شهرستان گسترده و به عبارت دیگر مشاغل مهاجرتی هستند.

جاذبه ‎ها
از جاذبه های شهریار می توان به آتشکده تخت رستم، برج مقبره بابامحمود، قلعه دهشاد، پل های بادامک و اماکن زیارتی مانند امامزاده اسماعیل اشاره کرد.

اقتصاد
اصلی‌ترین شغل و قدیمی‌ترین شغل مردم این شهرستان، باغداری و در کنار آن کشاورزی است، باغ‌های سرسبز شهریار به دلیل خاک حاصلخیز این شهرستان از گذشته زبانزد مردم منطقه غرب استان تهران بوده‌است. پرورش دام و مرغداری، به خصوص در مناطقی همچون باغستان از سایر مشاغل این شهرستان است.

کشاورزی و دامداری: بیشتر ساکنان بومی این شهر در باغات و مراتع به کشاورزی و دامداری مشغول هستند که در اطراف خارج از شهر گسترده است و این شهر از دیر باز یکی از قطب‌های اصلی در تولید انواع میوه و محصولات کشاورزی، دامی و لبنی به شمار می‌آید. این شهرستان به نگین سرسبز غرب تهران مشهور است که در آن انواع میوه‌ ها کشت می‌شود، از جمله میوه‌ های کشت شده در این شهرستانۀ، انگور - هلو - زرد آلو - آلبالو - گوجه سبز و ... می‌باشد.

صنعت و معدن: وجود شهرک‌های صنعتی بسیار و کارگاه‌های تولیدی در این شهر، مهاجران بسیاری را به خود جذب نموده که در بخش تولید و صنعت مشغول هستند. از جمله تولیدی بی اف تی اسپرت، تولیدی میز پینگ پنگ و فوتبال دستی و تجهیزات ورزشی، همچنین در بخش شمالی این شهر نیز معادن شن و ماسه دایر و شرکت‌های بسیاری فعالیت می‌نمایند.

ساخت و ساز و مسکن: نوسازی و شهرک سازی نیز یکی دیگر از فعالیت‌های ساکنان این شهر در بخش مسکن و تجاری است و وجود شهر بزرگ اندیشه با فازهای ۶ گانه بستر مناسبی برای فعالیت در این بخش فراهم نموده است.

منبع
ویکی پدیا
شهریار نگار