فین جول؛ پدر طراحی مدرن دانمارک

فین جول
پدر طراحی مدرن دانمارک
سال تولد: ۱۹۱۲
محل تولد: دانمارک
تحصیلات: فارغ التحصیل معماری

فین جول (Finn Juhl) در ۳۰ ژانویه ۱۹۱۲ در خانواده ای پدر سالار متولد شد. پدر او تاجر پارچه بود و نمایندگی توزیع چندین شرکت نساجی انگلیسی، اسکاتلندی و سوئیسی را در دانمارک بر عهده داشت و مادرش مدتی بعد از به دنیا آمدن او درگذشت.او از نوجوانی به تاریخ هنر مشتاق شد و ساعات زیادی را در گالری ملی به مطالعه می گذراند. جول برخلاف سن کمش، مجوز امانت گرفتن کتاب را از کتابخانه (Ny Carlsberg Glyptotek) کتابخانه موزه هنر کپنهاگ در دانمارک گرفت.

پدر فین تاریخ هنر را برای او نامناسب می دید و تلاش کرد او را متقاعد کند تا در رشته معماری ادامه تحصیل دهد. فین در دانشکده معماری آکادمی هنرهای زیبا رویال هنر کپنهاگ قبول شد و در آنجا از سال ۱۹۳۰ تا ۱۹۳۴ تحت نظر معمار و استاد برجسته آن زمان کای فیکسر (Kay Fisker) تحصیل خود را ادامه داد. بعد از آن، در حالی که هنوز دانشجو بود، در شرکت معمار معروف دانمارکی ویلهلم لوریتسن (Vilhelm Lauritzen)، به عنوان کارورز فعالیت خود را ادامه داد.

دوستی با ویگو بویسن (Viggo Boesen) باعث شد فین از طرف شرکت لوریستن بتواند مسئولیت بخش بزرگی از طراحی داخلی ساختمان رادیوی ملی دانمارک را بر عهده بگیرد. ساختمان رادیوی ملی یکی از برجسته ترین پروژه های شرکت لوریتسن در آن زمان بود. فین جول در سال ۱۹۳۴ در حالی که فقط ۲۳ سال داشت، توانست با این همکاری ها برنده جایزه هانسن (Christian Frederik Hansen) شود که رقابتی بین معماران جوان بود.

جول در سال ۱۹۴۵ لوریتسن را ترک کرد و فعالیت خود را به صورت رسمی و تخصصی در حوزه طراحی داخلی و مبلمان آغاز کرد. البته او از سال ۱۹۳۷، برای کابینت سازی معروفی به نام نیلز وودر (Niels Vodder) طراحی می کرد و تا سال ۱۹۵۹ یعنی حتی بعد از تاسیس شرکت خودش به این همکاری ادامه داد. او طراحی هایش را در یازدهمین نمایشگاه صنفی کابینت کاران به نمایش گذاشت. در آن سال ها طراحان جوان مبلمانی را ارائه می کردند که متناسب با معماری مدرن بود و از سبک پرزرق و برق دوره های گذشته فاصله داشت و البته به دلیل تغییرات جامعه این کارها بدون حاشیه نبودند.

شاید تعجب کنید که فردی که به عنوان پدر «طراحی مدرن دانمارک» شناخته می شود، به صورت کاملا تجربی وارد این حوزه کاری شده باشد. فین جول به تاریخ هنر بسیار علاقه مند بود، اما پدرش او را به مدرسه معماری و هنرهای زیبای دانمارک فرستاد. او از همان ابتدا مشغول کار شد و در پروژه های بزرگی در دانمارک مشارکت داشت و کار باعث شد که درسش را نیمه کاره رها کند. فین با تلاش های بی وقفه به طراحی داخلی و طراحی مبلمان می پرداخت و با مبلمان مدرن و منحصربه فردش توانست نام دانمارک را بر روی نقشه بین المللی طراحی مدرن وارد کند.

فین جول در سال ۱۹۴۲، خانه شخصی خود را طراحی کرد که امروزه هنوز با نام خانه فین جول شناخته می شود. او این خانه را با پولی که از پدرش به او ارث رسیده بود، بنا کرد و با گذشت سالها، آن را با مبلمان و تجهیزات خودش مبله کرد.

جول در سال ۱۹۳۷ با اینگ ماری اسکارپس (Inge-Marie Skaarups) ازدواج کرد، اما آنها از یکدیگر جدا شدند. پس از آن جول در سال ۱۹۶۱ با هانا (Hanne Wilhelm Hansen) ازدواج کرد (هانا یکی از اعضای خانواده گروه موسیقی Edition Wilhelm Hansen بود) هانا پس از مرگ جول در سال ۲۰۰۳ فوت کرد. خانه آنها که بعد از مرگ جول بدون تغییر مانده بود، به موزه تاریخی تبدیل شد و امروزه تحت اداره موزه هنری Ordrupgaard که در کنار آن قرار دارد، است.

شروع فعالیت در نمایشگاه ها و بازارهای جهانی
زمانی که فین جول صندلی پلیکان را در سال ۱۹۳۹ طراحی کرد و در سال ۱۹۴۰ برای اولین بار آن را تولید کرد. عده ای با تمسخر آن را «شیر دریایی خسته» نامیدند و «زیبایی شناسی در بدترین معنای آن» توصیف کردند. با وجود انتقادهای شدیدی که در داخل دانمارک به جول وارد شد، او توانست در دهه ۴۰ تاثیر بسیار زیادی بر روی سبک خانه های خارج از کشور بگذارد. در دانمارک هم دوره های فین جول مانند بورج موگنسن (Børge Mogensen) و هانس وگنر (Hans Wegner) بیشتر مورد اعتماد کاری کلینت (Kaare Klint)، مدیر آکادمی طراحی مبلمان دانمارک بودند. طراحی آنها کمتر رادیکال بود و این دلیل توجه بیشتر بود.

در سال ۱۹۴۸ با بازدید ادگار کافمن (Edgar Kaufmann)، رهبرگروه طراحی صنعتی نمایشگاه مرچندیس مارت (Merchandise Mart) نیویورک، از اسکاندیناوی، اوضاع تغییر کرد. او پس از بازدید از نمایشگاه بزرگ اسکاندیناوی بسیار تحت تاثیر آثار جول قرار گرفت و در یک مقاله آثار جول را به صورت کامل تشریح و معرفی کرد و در مجله اینتریرز (Interiors) به چاپ رساند. همین موضوع باعث شد جول در سال ۱۹۵۱ در نمایشگاه طراحی خوب (Good Design)، شرکت کند. در ارتباط با این نمایشگاه او گفت: «نمی توان با وسایل و مبلمان زیبا خوشبختی ایجاد کرد، اما می توان خوشبختی را با مبلمان نامناسب خراب کرد.» او برای این نمایشگاه ۲۴ قطعه طراحی کرد که مجموعه مبلمان Baker را هم شامل می شد. آثار جول در این نمایشگاه ترکیب موفقی از تولید انبوه مدرن و استاندارد های صنایع دستی بودند. 

فین در مسابقات سه سالانه میلان در دهه ۵۰ میلادی شرکت کرد و ۵ مدال طلا را از آن خود کرد و این باعث شد اعتبار بین المللی او بیش از پیش افزوده شود. او در این دهه فقط به طراحی برای تولید انبوه می پرداخت. در سال ۱۹۶۰، جول نمایشگاه هنرهای دانمارک را در موزه هنر متروپولیتن در نیویورک برپا کرد که به معرفی مفهوم طراحی دانمارک در ایالات متحده کمک کرد. همچنین در سال ۱۹۶۰، سفارت دانمارک در واشنگتن منحصراً با طراحی های جول مبله شد.

با وجود اینکه جول مدرک دانشگاهی نداشت، از سال ۱۹۴۵ تا ۱۹۵۵ در دانشگاه هنرهای زیبا کپنهاگ استاد درس طراحی داخلی شد و هم چنین در سال ۱۹۶۵ به عنوان استاد مهمان در انستیتوی طراحی شیکاگو برای تدریس دعوت شد. در سال ۱۹۸۲ به مناسبت هفتادمین سالگرد تولدش، نمایشگاهی از تمام طراحی هایش را در موزه هنر و طراحی دانمارک برگزار کرد.

عدم محدودیت های سبکی
مانند تمام پیشگامان مدرنیسم، جول از ابتدا بدون الگویی خاص یا محدودیت های سبکی شروع به کار کرد. او با اندازه گیری بدن خودش و تجزیه و تحلیل اجزای مختلف صندلی در ارتباط با اجزای مختلف بدن انسان طراحی را آغاز کرد. البته او برخلاف طراحان مدرن معاصر خود به جای استفاده از ساختارهای ساده و خطی، به خطوط ارگانیک تر و طبیعی تر علاقه داشت. او از قدرت بالقوه مواد درست مانند ساختارهای طبیعی آنها بهره گرفت. فین جول ایده های جسورانه خود را در بین اتصالات اشیایی که طراحی میکرد، جاری می ساخت و به گونه ای آنها را طراحی می کرد که گویی به صورت یکپارچه اند. فین جول به جای اینکه در هنگام طراحی به ساختارعملی مبلمان فکر کند، بیشتر شبیه یک مجسمه سازمی اندیشید. در دهه ۱۹۴۰ و ۱۹۵۰، این روش به هیچ وجه متداول نبود. اندیشه او طراحی مبلمان در جریان حرکت و زندگی بود. افتخار جول این بود که مبلمان را به گونه ای طراحی می کرد که انگار کاربر و پشتی صندلی در هوا شناورند. در بعضی از صندلی های جول، اتصال پشتی به صندلی کاملا نامرئی اند. گویی فرد بر روی ابرهایی معلق در داخل اتاق نشسته است. فین جول در ساخت مبلمان، با دو عنصر کار می کرد: تکیه گاه و سرنشین. او توانایی بسیار ویژه ای دراز بین بردن فشار بار بر روی تکیه گاه داشت. این تنها یکی از نمونه غیر معمول روش های فین در طراحی بود. او راه مخصوص خودش را در هنر یافته بود.

چوب ها و اتصالات
در نولینن سال های که فین جول در نمایشگاه ها عرضه مبلمان شرکت می کرد، کارهای او را مبلمان های رویه کوبی شده تشکیل می دادند. اگر در مورد مبلمان چوبی مجسمه ای فین جول خوانده باشید، شاید برایتان عجیب باشد که او کارش را با مبلمان رویه کوبی شده آغاز کرده است. او بعدها گفت که در ابتدای راه او اطلاعات کمی در مورد ساخت مبلمان چوبی و اتصالات آنها داشته است. شروع با طراحی و ساخت مبلمان رویه کوبی شده به نوعی برای فین جول مزیتی بود که ذهن او را بر روی ساختارهای مجسمه ای آثارش متمرکز می کرد و همین باعث شد، نام فین جول با طراحی های مجسمه مانند پیوند بخورد. کار بر روی مبلمان رویه دار به نوعی کمک می کرد تا او بیشتر بر روی شکل بیرونی آثارش متمرکز شود و استاد نایلز وودر (Niels Vodder) در کنار او متخصص کار با چوب  بود و بر روی اسکلت چوبی کارها و اتصالات آنها متمرکز می شد.

برخلاف هم دوره هایش، فین جول احساس می کرد که مبلمان مدرن باید با هنر معاصرش همراهی کند. صندلی پلیکان (Pelican) به نوعی تلفیقی است از آرمان های کارکردگرایی و هنرآزاد مدرن در آن دوره. او این صندلی را تحت تاثیرآثار مجسمه ساز انتزاعی جین آرپ (Jean Arp) طراحی کرد و آن را مانند یک موتیف سالها در تمام کارهایش حفظ کرد. چند سال بعد از اولین حضور فین جول در نمایشگاه صنفی ساخت مبلمان، او به جای طراحی مبلمان رویه کوبی شده به استفاده از چوب به عنوان ماده اصلی سازنده مبل علاقه مند شد. جول بر خلاف بسیاری از طرفداران جنبش مدرن در دانمارک که که غالبا در طراحی هایشان از چوب بلوط استفاده می کردند، از چوب درخت ساج و چوب های تیره استفاده می کرد.

زمانی که او صندلی ۴۵ را طراحی می کرد، هدفش ایجاد صندلی ای بود که به صورت واضح گویای ساختار خودش باشد و او از اولین کسانی بود که در ساخت صندلی بیشتر قسمت های آن را بدون رویه و با اسکلت یا فریم چوبی طراحی کرد. نتیجه این کار بسیار ظریف و خیره کننده بود و این به مشخصه کارهای فین جول تبدیل شد. او صندلی (Chieftain) را با عکس هایی از اسلحه به نمایش در آورد. او این صندلی را بر مبنای مطالعات آنتروپومتری طراحی کرده بود. یکی از مشخصه های صندلی های او حالت شناوری بود، که در اغلب صندلی ها، مخصوصا بدون روکش ها دیده می شد. او از تشکچه های روکش دار در کنار پایه های سخت چوبی استفاده می کرد. و این طور به نظر می رسید که صندلی بر روی تکیه گاه قرار ندارد و شناور است. این ویژگی در بین سالهای ۱۹۴۵ تا ۱۹۴۸ در اغلب صندلی هایی که جول طراحی می کرد دیده می شد.

آثار طراحی داخلی
فین جول کارهای متعددی در زمینه طراحی داخلی دارد. او اندکی بعد از افتتاح دفتر شخصی اش، چندین پروژه بزرگ در زمینه طراحی داخلی  در بخش های مختلف کپنگهام دانمارک گرفت. یکی از آنها فروشگاه محصولات چینی مانند ظروف و مجسمه بینگ و گروندال در یکی از میادین معروف کپنگهام بود (۱۹۴۶) و معروفترین های آن خانه رویال گپنگهام (شرکت تولیدی سلطنتی چینی) و گل فروشی های Svend Schaumann در کنگنس نیتورف Kongens Nytorv 1948 (از میدان های معروف کپنهاگ) بودند. 
فین جول در سال ۱۹۵۱ تا ۵۲ کار طراحی داخلی دفتر مرکزی سازمان ملل در شهر نیویورک را بر عهده گرفت. او به طور مرتب با شرکت هایی مانند جورج جنسن و هواپیمایی اسکاندیناوی همکاری داشت. طراحی دفترفروش بلیط و فضای داخلی هواپیما از دیگر کارهای او بود.
جول در این سالها کارهای مختلفی انجام داد. او برای شرکت جنرال الکتریک یخچال و فریزر طراحی کرد. ظروف شیشه ای، سرامیک و خط تولید برای شرکت مبلمان بیکرهلند در میشیگان را طراحی کرد.

جوایز و افتخارات

  • 1943 C. F. Hansen prize for young architects
  • 1947 Eckersberg Medal, Denmark
  • 1954 Honorary Diploma, Milan Triennial X, Italy
  • 1957 three gold medals at the Milan Triennial XI
  • 1960 Kaufmann International Design Award
  • 1964 A.I.D. prize for design, Chicago
  • 1978 Honorary Royal Designer for Industry, London
  • Knight of the Order of Dannebrog, Copenhagen
  • Best reisue/sofa design, 2010 Wallpaper Design Award

منبع
wikipedia
خوگر نیوز