نکتار پاپازیان
اولین زن معمار ایرانی
سال تولد: 1306
محل تولد: اراک
تحصیلات: دکترای معماری
نکتار پاپازیان در سال 1306 و در شهر اراک به دنیا آمد. تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در تهران گذراند و جزء اولین دختران دانش‌آموز در رشته ریاضی بود. پس از اخذ دیپلم وارد دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران شد و در آنجا نیز نخستین دانشجوی دختر در رشته معماری بود. پس از دو سال تحصیل در تهران به فرانسه رفت و در مدرسه هنرهای زیبای پاریس و دانشگاه بوزار پاریس به تحصیل معماری پرداخت. وی در مدت ده سالی که در پاریس اقامت داشت، به کار در دفاتر معماری نیز مشغول بود.
پاپازیان در سال ۱۳۳۸ خورشیدی (۱۹۵۹ میلادی) به ایران بازگشت و دفتر معماری خود را تأسیس کرد و تا سال ۱۳۵۸ خورشیدی (۱۹۷۹ میلادی) فعالیت خود را در ایران ادامه داد. وی از جمله معماران زن ایرانی شرکت‌کننده در کنگره بین‌المللی زنان معمار در سال ۱۳۵۶ بود.
پاپازیان پس از اتمام تحصیلات ابتدایی و متوسطه در تهران، در دانشکده‌ی فنی نام‌نویسی می‌کند تا مهندسی معدن بخواند، اما راهنمایی یکی از استادان دانشکده مسیر وی را از راهروهای دانشکده‌ی فنی به طبقه‌ی زیرمین آن، یعنی دانشکده‌ی هنرهای زیبا تغییر می‌دهد. بعد از دو سال، بوزار مقصدی است که پاپازیان هنرهای زیبا را به سمت آن ترک می‌کند و همزمان با اخذ مدرک معادل دکترا در سال ۱۹۶۵، ده سال در فرانسه همراه با تحصیل به کار و کسب تجربه می‌پردازد. وی پس از ازدواج با مهندس آندرف به ایران باز می‌گردد و همراه همسرش در تاسیس دفاتر معماری «مقتدر-آندرف»، «دفتر مهندسین مدام» و «دفتر مهندسین مشاور آزتک» مشارکت می‌کند و سال‌ها همپای مردان در پروژه‌های معماری که اعم آن‌ها آموزشی هستند، به فعالیت می‌پردازد.
نکتار پاپازیان هم‌اکنون ۸۹ سال دارند و در پاریس ساکن است.
مهم ترین پروژه های معماری پاپازیان
• دانشکده‌ی کشاورزی و دامپزشکی دانشگاه تبریز
• مرکز اداری و کانون دانشجویان دانشگاه تبریز
• بخش‌هایی از دانشگاه تبریز
• نخستین طرح جامع تبریز
• دانشکده‌ی تکنولوژی دانشگاه تبریز
• مجموعه‌ی ورزشی دانشگاه تبریز
• مدرسه‌ی پرستاری دانشگاه تبریز
• طرح بیمارستان جمعیت شیر و خورشید تبریز
• دانشگاه جندی‌شاپور اهواز (شهید چمران فعلی)
• چند مرکز آموزش حرفه‌ای
• دفاتر مرکزی جمعیت خیریه فرح پهلوی
• ساختمان گمرک و کوی کارمندان گمرک آستارا
• دبیرستان جامع دانشگاه بوعلی همدان
• انستیتوی مربیان حرفه‌ای کرج
• طرح کوی نابینایان تهران برای باشگاه لاینز
• کتابخانه‌ی دانشگاه شیراز
• کوی دانشجویان دانشگاه شیراز، باغ ارم
• دانشکده‌ی کشاورزی و دانشکده‌ی دامپزشکی دانشگاه شیراز
• دانشکده‌ی ادبیات و علوم دانشگاه شیراز
• کتابخانه‌ی دانشکده‌ی پزشکی دانشگاه شیراز
• طرح ارتباطات کانال‌ها و تاسیسات فنی و ساختمان دانشگاه شیراز
مهم ترین ویژگی های آثار پاپازیان
با توجه به همکاری مشترک پاپازیان با سایر معماران، دشوار بتوان ویژگی خاصی را معطوف به معماری وی و تنها مختص به وی برشمرد، از طرفی کمبود منابع قابل رجوع هم بستر قابل اتکایی را برای تحلیل‌های دیگر محیا نمی‌کند. با این حال مشخصه‌هایی از پیروی از سبک بین‌الملل در آثار آندرف و همکارانش مشهود است. با اینکه اشارات فرمی به بخشی از یادواره‌های معماری در ایران، مانند قوس، در کارهای وی دیده می‌شود، با این حال وی و همکارانش در استفاده از مصالح کاملا مدرن عمل کرده‌اند. سیمان، بتن و آهن مصالحی هستند که در بیشتر پروژه‌های آندرف و همکارانش با تاکید بر اندام‌های باربر بنا، خودنمایی می‌کنند. از طرفی، این عمل را می‌توان با گفته‌ی آندرف تطبیق داد که وی معماری بین‌الملل را در قیاس با تلاش «کسی که معماری سنتی ایران را بد انجام می‌دهد» کم‌ضررتر می‌داند. به زعم آندرف، «معماری هیچ‌وقت نمی‌تواند حالت عمومی و کلی داشته باشد. هر جامعه‌ای احتیاج به معماری خاص خود دارد…پیروی از معماری قدیم یک کار حساس و به نظر من خطرناکی است. چون به کار بردن قوس و شیشه رنگی و شبکه به خودی خود نمی‌تواند ایجاد معماری بکند و خیلی خطرناک می‌تواند باشد».
