از سال ۲۰۰۰ تاکنون، بیشتر از ۱۴۰ هزار نفر در اروپا بر اثر گرمای هوا جان خود را از دست دادهاند، به همین دلیل، محققان برای خنک نگه داشتن محیط شهری، راهکارهای بسیاری مانند کاشت درختان و آبپاشهایی با فناوری پیشرفته را پیشنهاد میکنند. امواج گرما در بسیاری از نقاط جهان، شهرها را با خطرات زیادی مواجه کرده است و فاجعه های آب و هوایی بسیاری رخ داده است.
عواملی مانند زندگی شهری، آلودگی صوتی و شلوغی، ازدحام ناشی از جمعیت، تردد وسایل نقلیه، تجهیزات صنعتی و دستگاههای تهویه، تاثیرات اصلی را در گرمایش دارند. همچنین، سطوحی مانند بتن و آسفالت نیز گرمای خورشید را جذب و فضاهای اطراف را گرم میکنند، تا حدی که حرارت بالای خود را بعد از غروب خورشید نیز از دست نمیدهند.
با توجه به موج گرمای کشورها و احتمال افزایش گرمای بیشتر، بسیاری از شهرهای جهان به دنبال راهکارهایی برای کاهش دما و تحمل زندگی برای ساکنان خود هستند که در این مقاله به تعدادی از این راهکارها اشاره می کنیم.
تابستان امسال شهرهای غربی آمریکا و کانادا دکورد افزایش دما را داشته اند، به طوری که دمای هوا در آنها، به حدود ۱۵ درجه سانتیگراد بالاتر از حد نرمال این فصل رسیده است. شهرهای خنکتر جهان نیز تحت تاثیر اثرات جزایر گرمایی بوده اند و وضعیت خطرناکی را تجربه کرده اند.
این روزها، ساکنان بسیاری از کلانشهرهای آمریکایی مانند پورتلند، تابستانی بیسابقه را از شدت گرمای هوا تجربه میکنند و دما در محیط اطراف آنها، گاهی به بیش از ۴۶ درجه سانتیگراد میرسد. این در حالی است که مردم در محل سکونت خود، اغلب از سیستمهای تهویه هوای مناسب و همچنین حمایتهای زیرساختی دولت محروم هستند و به همین دلیل، روزهایی نسبتاً غیر قابل تحمل را پشت سر میگذارند. در ایالت میشیگان نیز، سازه ها به گونه ای طراحی شده اند که مقاومت کافی را در مقابل گرما ندارد و اثرات آن را به شدت بر زندگی مردم تحمیل میکند.
تحلیل ها نشان می دهد که تا سال ۲۰۵۰ بیش از سه میلیارد و ۵۰۰ میلیون نفر از جمعیت جهان تحت تأثیر خطرات ناشی از گرم شدن کره زمین قرار میگیرند که حدود نیمی از آنها، در شهرها سکونت دارند. محققان پیش بینی می کنند که در پایان قرن بیست و یکم نیز، مرگهای بر اثر گرما نیز در سراسر جهان، بیشتر خواهند شد و بحرانی عظیم بر کره خاکی بر جای خواهد گذاشت.
البته پیش از این نیز شهرهایی مانند آتن در یونان و احمدآباد هند، امواج خطرناک گرما را تجربه کرده و به همین دلیل، از سالهای پیش در تلاش برای یافتن راهکارهایی بودهاند تا پیامدهای این رویداد طبیعی بر زندگی انسان را به حداقل برسانند. در این بخش به معرفی راهکارهایی پرداخته میشود که توسط مقامات این شهرها برای بهبود زندگی شهروندان از نظر افزایش دما به کار گرفته شده است.
ماندن در فضاهای عمومی خنک جایگزین خانه های گرم
مقامات شهرهای آتن و احمدآباد به ساکنان خود پیشنهاد میکنند در صورتی که سیستمهای تهویه هوای مناسب در منازل خود ندارند، به مکانهای عمومی خنک نظیر مراکز خرید، کتابخانهها، کلیساها، قطارها یا مراکز اجتماعی بروند و در آنجا، اوقات فراغتشان را زیر باد کولرهای مجهز سپری کنند. البته شرط لازم برای حضور در این مکانهای سرد، نزدیکی آنها به محل زندگی مردم، به خصوص افراد دارای ناتوانی جسمی یا کهنسالان است تا این اقشار آسیبپذیر بتوانند با ایمنی کامل و بدون حضور دیگری در کنار خود، هر لحظهای از روز را به طی کردن اوقات خود در این مکانها بپردازند.
علاوه بر این برنامهریزان شهری باید به مرور زمان مسیر عبور شهروندان از خانه تا مکانهای عمومی خنک را با درختان بپوشانند تا محل عبور آنها را نیز خنک نگه دارند و این افراد را از گرمازدگی زیر آفتاب حفظ کنند.
نصب نرم افزارهای راهنمای مربوط به افزایش دما بر روی تلفنهای همراه
مردم آتن و دیگر شهرهای یونان، به نرمافزارهایی برای تلفنهای همراه خود دسترسی دارند که علاوه بر اطلاعرسانی به آنها از نزدیکترین مکانهای عمومی خنک، توصیههای لازم را برای به حداقل رساندن اثرات گرما در اختیارشان قرار میدهد. جالب است که بعضی از این نرمافزارها، مردم را از اثربخشی میزان گرما بر زمان شیمی درمانی یا مصرف دارو آگاه میسازند و بهترین زمان را برای این کار به آنها پیشنهاد میدهد.
افزایش سایبانهای شهری و سهولت دسترسی به آب در مکانهای عمومی
دوحه؛ پایتخت قطر یکی از گرمترین شهرهای کشور به حساب میآید که مقامات آن، طی یک دهه اخیر به طور مداوم در پی یافتن راهکارهایی کارآمد برای به حداقل رساندن دمای هوا بودهاند. یکی از مهمترین اقداماتی که در این راستا صورت گرفته، ایجاد سایبانهای گسترده بر فراز سازههای شهر بوده که به پایین آمدن دما کمک زیادی کرده است.
گزارشات مختلف نشان می دهد که ساکنان کیپتاون؛ پایتخت و دومین شهر بزرگ آفریقای جنوبی، به شدت با مشکل کمبود آب دست و پنجه نرم میکنند که البته اخیراً، مقامات برای کاهش دمای هوای شهر، دستگاههایی در فضاهای عمومی نصب کردهاند که به جای مصرف زیاد آب، مقدار بسیار کمی را در هوا افشانه میکند و از این طریق، دمای محیط را خنک نگه میدارد.
ایجاد خیابانهای خنک و بامهای سبز و روشن
برنامه ریزان در بسیاری از شهرهای جهان، به ویژه در توکیوی ژاپن، از استراتژی ایجاد خیابانهای سرسبز برای کاهش دمای هوا استفاده کرده اند. در بعضی از شهرهای دیگر نیز، مدیران شهری، مردم را به افزایش پوششهای سبز گیاهی در محیط اطراف خود، به خصوص پشتبامها و دیوارها ترغیب کرده و از آنها خواسته اند تا حد اممکان از رنگهای بسیار روشن در پوشش سازههای خود بهره گیرند. بدیهی است که رنگ سفید نور خورشید را منعکس میکند و مانع جذب آن به ساختمانها میشود.