پیشرفته‌ترین شهر آینده کجاست؟

سنگاپور این‌طور برنامه‌ریزی کرده که آزادسازی کربن را تا سال ۲۰۵۰ میلادی نصف کند. برای تحقق این هدف، چاره‌ای وجود ندارد جز آنکه مصرف شدید انرژی برای دستگاه‌های خنک‌کننده و تهویه هوا در سنگاپور کاهش یابد.

به گزارش بازار به نقل از اتاق تهران، کلمه تِنگاه را به خاطر بسپارید، چون در آینده آن را زیاد خواهید شنید. تنگاه در زبان مالایی به معنی «مرکز» است و این شهری است که دولت سنگاپور می‌خواهد برای آینده بسازد. مزارع شهری، خودروهای برقی، جمع‌آوری مدرن زباله‌ها، وجود هواسازهای خورشیدی و معماری‌های سبز پیشرفته، مهم‌ترین ویژگی‌های این پروژه عظیم برای ساختن شهر آینده‌اند.

سنگاپور با مساحت بسیار کوچکش (که حتی از شهر نیویورک هم کم‌تر است) تولیدکننده کربن بسیار زیادی است؛ به طوری که کشورهایی با پنجاه برابرِ مساحت سنگاپور عملاً به اندازه همین کشور کوچک در آزادسازی کربن نقش دارند. بنابراین جای تعجبی ندارد که سنگاپور این طور به دنبال ساخت شهر آینده است؛ شهری که از لحاظ مصرف انرژی، آب و تولید زباله کاملاً با شهرهای امروزی فرق داشته باشد.

سنگاپور این طور برنامه‌ریزی کرده که آزادسازی کربن را تا سال ۲۰۳۰ کاهش دهد و تا سال ۲۰۵۰ میلادی آن را نصف کند. برای تحقق این هدف، چاره‌ای وجود ندارد جز آن که مصرف شدید انرژی برای دستگاه‌های خنک‌کننده و تهویه هوا در سنگاپور کاهش بیابد؛ و در آب و هوای مرطوب و گرمای استوایی این کشور، چنین هدفی واقعاً چالش‌برانگیز است.

نقل است که لی کوان یو نخست وزیر و مؤسس سنگاپور، دستگاه تهویه مطبوع را بزرگ‌ترین ابداع بشر در قرن بیستم میلادی خوانده است. سنگاپور بیشترین تعداد دستگاه‌های خنک‌کننده به ازای هر نفر را در منطقه جنوب شرقی آسیا (با هوای مرطوب) دارد. از آنجا که دمای استوایی در این شهر در طول سال ۲۷ درجه و بالاتر است، میزان انرژی که برای خنک نگه‌داشتن آن کشور مصرف می‌شود بر اساس پیش‌بینی‌ها بین سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۳۰ به میزان ۷۳ درصد افزایش خواهد داشت.

برای مقابله با این افزایش مصرف، شهر جدید تنگاه از یک شبکه خنک‌کننده منطقه‌ای استفاده خواهد کرد که مشابه آن قبلاً در منطقه مالی مارینا بِی سنگاپور و با کار گذاشتن سیستم‌های یخچال و لوله‌کشی در زیرِ زمین پیش از ساخت دفاتر تجاری اجرا شده است. در تنگاه قرار است سیستم‌های خنک‌کننده با انرژی خورشیدی کار کنند و روی پشت بام بلوک‌های ساختمانی تعبیه شوند و آب خنک را در لوله‌های ساختمان‌ها به جریان بیندازند. گروه اس‌پی که اپراتور این سیستم است، اعلام کرده که با این ترتیب، استفاده از انرژی به میزان ۳۰ درصد کاهش پیدا خواهد کرد و آزادسازی کربن ناشی از آن نیز به اندازه ۴۵۰۰ خودرو کم‌تر خواهد شد. به گفته اپراتور، فعلاً یکی از چالش‌های مهم این است که خریداران احتمالی را به سرمایه‌گذاری در چنین سیستم‌هایی تشویق کنند.

از سال ۲۰۱۸ که هیئت مسکن و توسعه دولتی سنگاپور تعداد ۸۰۰۰ واحد مسکونی را در این شهر جدید به معرض فروش گذاشت، تاکنون هزار خریدار برای استفاده از سیستم خنک‌کننده پیشرفته مذکور ثبت نام کرده‌اند. واحدهای مسکونی در پروژه‌های مسکن عمومی جدید سنگاپور معمولاً در زمان پیش از شروع ساخت با قیمتی سوبسیددار و با قرعه‌کشی در اختیار شهروندان - به خصوص زوج‌های جوان- قرار می‌گیرند. اولین بخش از ۴۲ هزار واحد مسکونی در شهر جدید تنگاه قرار است در اواخر سال ۲۰۲۲ یا سال بعدش آماده شود. هر یک از این واحدهای مسکونی یک داشبورد هوشمند خواهند داشت که به مالک اجازه می‌دهد بر مصرف انرژی واحد خود نظارت داشته باشد.

شهر جدید تنگاه همچنین معماری سبز گسترده‌ای خواهد داشت و مثلاً یک کوریدور سبز به درازای پنج کیلومتر و پهنای صد متر از میان شهر خواهد گذشت که فضای جنگلی خواهد داشت. خطوط راه آهن و جاده و پارکینگ خودروها نیز همگی در زیر زمین ساخته می‌شود تا در فضای روی زمین برای فضاهای سبز و مسیرهای دوچرخه‌سواری و پیاده‌روی جا به اندازه کافی وجود داشته باشد. دولت سنگاپور همچنین می‌خواهد فقط از خودروهای برقی در شهر جدید تنگاه استفاده شود و برای این منظور قرار است با گروه هیوندای موتور همکاری کند. برای حصول بهترین نتیجه از طراحی هوشمند شهری، قرار است تأثیر باد، دما و نور خورشید روی ساختمان‌ها و اطراف آنها نیز به صورت دائم بررسی شود.

برای حل یکی از معضلات بزرگ شهرها یعنی مدیریت زباله‌ها نیز در شهر جدید تنگاه تدابیری اندیشیده شده است. مثلاً اینکه قرار است یک سیستم تحت فشار هوا طراحی شود که زباله‌ها را از طریق لوله‌های زیرزمینی جمع‌آوری کند و جلوی نشت آنها در فضای شهری را بگیرد. همچنین نیاز به جمع‌آوری فیزیکی زباله از بین خواهد رفت. درواقع در چارچوب این سیستم قرار است زباله‌ها به انرژی تبدیل شوند.

به نظر می‌رسد تصمیماتی که برای شهر جدید تنگاه گرفته شده، از روش‌های متعارف برای شهرسازی سبز فراتر رفته و احتمالش هست که در صورت موفقیت، به الگویی برای شهرهای جدید سبز آینده تبدیل شود.