بندر ماهشهر یکی از بنادر قدیمی کرانه خلیج فارس است که ۱۸۰۰ سال قدمت دارد. این بندر از دو ناحیه قدیم و جدید تشکیل شده است. ماهشهر جدید، در پی ایجاد بندر صادرات نفت به وجود آمده و تا قبل از ساخته شدن تأسیسات خارک، بزرگ ترین بندر صادرات نفت ایران بوده است. فاصله ماهشهر قدیم تا ماهشهر جدید، حدود 3 کیلومتر است و مردم شهر بیشتر در این ناحیه سکونت دارند.
(برای آشنایی با شهرداری بندر ماهشهر کلیک کنید)
نام
ماهشهر با نام ریواردشیر که بعدها ریشهر نامیده شد، شکل گرفت. در سفرنامه‌ها از ماهشهر با نام‌هایی مثل مه رویان، ماچول و معشور سخن به میان آمده است.
معشور واژه ای عربی است که از دو بخش "مع" و "شور" تشکیل شده است. چون در این بندر در گذشته تجارت، صادرات و واردات انجام می شد و مالیات گمرکی را همانند بصره ده به یک می پرداختند، شهر را معشور نامیدند.
پیشینه
در زمان ساسانیان و در سال 231میلادی در زمان اردشیر اول بنا شد. از آن زمان تا دوره صفویه در سفرنامه‌ها از آن با عنوان بندر معشور نام برده شده است.
بندر ماهشهر در دوره صفویه و بعد از آن اهمیت چندانی نداشته و اسمی از آن در کتب تاریخی و جغرافیایی نیامده است. کُرزُن که در اواخر دوره قاجاریه به جنوب ایران سفر کرده بود، بندر معشور را بندری حقیر که نام و نشان سابق خود را از دست داده، معرفی می کند.
در دوره معاصر، بندر ماهشهر با احداث راه آهن سراسری و تأسیس و توسعه بندر شاپور (امام خمینی ره) در اوایل حکومت پهلوی جان دوباره گرفت. پس از آن، به این بندر برای صدور نفت خام توجه شد و به تدریج با کشیده شدن لوله‌های نفت که نفت را از آغاجاری به پالایشگاه آبادان و از آنجا به بندر ماهشهر می‌رساند و با ایجاد مخازن نفت، آباد شد.
صدور نفت خام از این بندر در سال ۱۳۲۴ آغاز شد. در سال ۱۳۳۷، شرکت های عامل نفت ایران، بندر دیگری برای صدور نفت خام در جزیره خارک ایجاد کردند و سپس با اجرای طرحی به نام " چم "، بندر ماهشهر به دلیل موقعیت جغرافیایی ممتاز در کنار خور موسی و دسترسی بهتر نفتکش ها برای حمل و صدور فرآورده‌های نفتی پالایشگاه آبادان انتخاب و به بندری مجهز و امروزی تبدیل شد.
در سال ۱۳۳۸، نفت منطقه آغاجاری با خطوط لوله به این بندر ارسال و از آنجا به خارج از کشور صادر می‌شد. امروزه به جای آنکه نفت خام منطقه آغاجاری به بندر ماهشهر انتقال داده شود، فرآورده‌های نفتی آبادان از طریق خط لوله به این مرکز حمل می‌شود.
جغرافیا
بندرماهشهر؛ شهری است در استان خوزستان که در طول جغرافیای ۴۹ درجه و ۱۳ دقیقه و عرض جغرافیای ۳۰ درجه و ۳۳ دقیقه، واقع شده است. ارتفاع این شهر از سطح دریا ۳ متر و از دو بخش ماهشهر قدیم و ناحیه صنعتی، تشکیل شده است.
بندر ماهشهر از شمال به اهواز، از غرب به آبادان و خرمشهر، از شرق به هندیجان و بهبهان و از جنوب به خلیج فارس، ختم می‌شود.
قومیت
مردم بومی بندر ماهشهر یا معشور از اقوام متفاوتی مانند: عرب و فارس تشکیل می شوند. لرها در چند دهه اخیر از مناطق شرقی خوزستان به بندر ماهشهر مهاجرت کردند.
زبان، گویش، لهجه
گویش مردم بومی و قدیمی ماهشهر از نظر آواشناسی شبیه به گویش آبادانی و بوشهری و از نظر دستوری شبیه به گویش بختیاری و بوشهری است. از این رو، دو زبان در ماهشهر می‌شنویم؛ فارسی با لهجه خوزستانی و گویش ماهشهری و عربی که تحت تاثیر کشورهای عرب زبان که زمانی جزو ایران بوده و اکنون در همسایگی ایران قرار دارند، شکل گرفت. لرهای ساکن در این شهر هم به زبان لری باغملکی که گویشی از فارسی است، سخن می‌گویند.
جمعیت
براساس سرشماری سال 1395، جمعیت بندر ماهشهر ۱۶۲٬۷۹۷ نفر بوده است.
جاذبه ها
پارک ساحلی خور، پارک ارم، خورموسی، پارک پرندگان و باغ حیوانات، باقی‌مانده عمارت تاریخی تل کافران یا تل کافرون، خرابه‌های آبادی ریشهر، آرامگاه سیدصالح، زیارتگاه شاهزاده حمزه، شهر باستانی آسک، روستای باستانی صالحک بخشی از مهمترین جاذبه های این شهر هستند.
رهآورد
انواع ماهی تازه جنوب، میگو و خرما و خوراکی به نام خپولک یا گت‌گتو
اقتصاد
غرب ماهشهر به عنوان ناحیه صنعتی شناخته می شود. این منطقه از چند محله و کوی تشکیل شده است و بیشتر ساکنان آن در صنایع پتروشیمی مشغول به کار هستند. خانه‌های ناحیه صنعتی را پیمانکارهای غیر ایرانی پیش از جنگ ساخته‌اند و میان آنها خانه‌هایی با سقف شیروانی و حیاط و باغ دیده می‌شود. شغل ساکنان آن کشاورزی، صیادی است و در صنایع منطقه مشغول به کار هستند. ماهشهر جدید، در پی ایجاد بندر صادرات نفت به وجود آمده و تا قبل از ساخته شدن تأسسات خارک، بزرگ ترین بندر صادرات نفت ایران بوده است، بافت آن قدیمی تر است و دیوار دولت در این قسمت قرار دارد.
حمل و نقل یکی از شاخصه های توسعه این منطقه از جنوب ایران است. این شهرستان در زمینه حمل و نقل دارای موقعیت استراتژیک و ممتازی است و حمل و نقل در آن به طریق های دریایی، ریلی، هوایی و جاده ای در این منطقه مستقر است. حمل و نقل دریایی در بندر امام خمینی(ره) که یکی از بزرگترین بنادر کشور و خاورمیانه بوده نیز انجام می شود.
منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی بندرماهشهر، منطقه ویژه اقتصادی بندر امام خمینی(ره)، شهرک های صنعتی، اداره گمرکات، بندر صادراتی ماهشهر، مرکز انتقال مایل چهل از دیگر واحدهای اقتصادی ماهشهر هستند.
منبع
سایت دانشگاه آزاد اسلامی واحد ماهشهر
سایت شهرداری بندر ماهشهر
ویکی پدیا
