شهرداری شیراز
شهرداری شیراز در سال ۱۲۸۶ در زمان استانداری مهدی‌قلی هدایت (ملقب به فخرالسلطنه) که در آن زمان بلدیه نامیده می‌شد، تأسیس گردید. حبیب‌الله خان حاجی قوام به عنوان اولین رئیس بلدیه و توسط انجمن بلدیه، در همان سال انتخاب گردید.
در شیراز، تأسیس بلدیه یا همان شهرداری چندان دیرتر از سایر نقاط کشور نبود. پس از پیروزی انقلاب مشروطه، در سال ۱۲۸۶ش/1907م و در زمان استانداری مهدی‌قلی هدایت، بلدیه شیراز تأسیس شد. انجمن بلدیه در همان سال، حبیب‌الله‌خان حاجی‌قوام را در حکم اولین رئیس بلدیه انتخاب کرد.
وی به‌همراه شش کارمند و کارگر، خدمات شهرداری را در شیراز به وجود آورد؛ سپس عده‌ای نایب، فراش و سپور تحت فرمان او قرار گرفت.
بلدیه شیراز از دوران پهلوی اول به بعد شکل سازمان درستی به خود گرفت. البته ناکامی‌های بلدیه در دوران پیش از پهلوی اول به قانون و مقررات مربوط نبود؛ بلکه ناتوانی حکومت قاجار باعث می‌شد که منابع مالی لازم برای گسترش بلدیه‌ها تأمین نشود. با روی کار آمدن پهلوی اول، دولت نقش مسلطی در بلدیه‌ها پیدا کرد. پیش از این تاریخ، بلدیه شیراز نامی بی‌مسما بود که کوچک‌ترین انتظارات عمومی را هم به‌سختی فراهم می‌کرد. با تصویب نظامنامه بلدیه در سال 1309/ش1930م، تأمین منابع مالی برای بلدیه‌ها راحت‌تر شد. پیش از دوران پهلوی اول، بلدیه به‌زحمت می‌توانست یکی از وظایف خود را در زمینه پاکیزگی شهر عملی کند؛ اما در دوره پهلوی اول، عملکرد خود را روزبه‌روز بهبود بخشید و وظایف بیشتری را عهده‌دار شد.
(برای آشنایی با شهر شیراز کلیک کنید)
ازآنجایی‌که به بلدیه‌ها اختیار وضع مالیات و عوارض به‌منظور تأمین منابع مالی مورد نیازشان داده شده بود، طبیعی بود که بلدیه شیراز هم از این فرصت به‌خوبی استفاده کند و کارهایی را انجام دهد که تا پیش از وضع این عوارض انجام آن غیرممکن بود. با کمک منابع مالی جدید، خیابان‌های شهر هموار شد و بر عرضشان افزوده شد؛ همچنین در مواقع ضروری پست‌های آبله‌کوبی در نقاط مختلف شهر دایر شد، بر بهداشت اصناف نظارت شد، خدمات بهداشت شهری توسعه یافت، برای مبارزه با مالاریا و هاری اقدامات مفیدی انجام گرفت.
شهرداران شیراز:
قاجار:
حبیب الله خان حاج قوام دیوان (1290 تا 1296)_ مستشیر السلطنه قوامی (1296 تا 1302)_ قوامی (1302 تا 1305)
پهلوی:
میرزاخان شیبانی_ لطفعلی‌خان معدل‌السلطنه_ قاسم نام‌آور_ علی اصغر حجازی_ محمدکاظم حکیمی_ احمدعلی بنی ادم_ حسام الدین عارفی_ سیدمحمدتقی گلستان_ احمد خسرو پیشه_ محمدحسن خان بهبهانی_ مرتضی خان حکمت_ محمدقلی خان قوامی_ سیاوش کارگر_ حشمت الله امامی_ عزیزاله قوامی_ قوامی_ سیف اله همت_ سیدعلی عطری_ غلامرضا دبیران_ ایرج مهرزاد_ محمدعلی پوربابایی_ امان اله صفایی_ حبیب اله بهبهانی_ عزت اله تیرانداز_ فتحعلی امیرابراهیمی_ ایرج عطارد_ رحمت اله ایزدی_ هادی شاپوریان_ فریدون موحدی_ سیدمهدی ابطحی_
بعد از انقلاب:
عنایت اله خالدی (57 تا 58)_ محمدعلی معتکف (58تا 59)_ عنایت اله سنایی جهرمی (59 تا 60)_ ابوالقاسم خوارزمی (60 تا 61)_ سیدحسین فقیهی (61 تا 62)_ محمدجواد رعنایی فر (تیر 62 تا اردیبهشت 64)_ محمد کسرایی (اردیبهشت 64 تا خرداد 64)_ محمدجواد رعنایی فر (خرداد 64 تا دی 64)_ اسداله عابدی (64 تا 67)_ صمد رجا (اردیبهشت 67 تا خرداد 67)_ محمدصادق کیانی نژاد (خرداد 67 تا خرداد 67)_ صمد رجا (67 تا 71)_ محمدمهدی قهرمانی (72 تا 73)_ محمد زند وکیلی (73 تا 76) _ فرج اله رجبی (78 تا 82) _ غلامعباس شیردل اردیبهشت 82 تا خرداد 82)_ صمد رجا (82 تا 84)_ جعفر قادری (84 تا 86)_ رضا خیراندیش اردیبهشت 86 تا خرداد 86)_ مهران اعتمادی (86 تا 89)_ علیرضا پاک فطرت (89 تا 96) _ محمدحسن اسدی (مرداد 96 تا آبان 96) _ حیدر اسکندرپور (ابان 96)
منابع:
سایت شهرداری شیراز
مجله علمی پژوهشی پژوهش‌های تاریخی
