اگرچه پاندمی کووید-۱۹ زندگی تمام انسان‌های سراسر کره خاکی را تحت تاثیر قرار داده است، اما در این میان، افرادی هستند که در مواجهه با این بحران همه‌گیر، آسیب‌پذیرتر رفتار کرده اند. به عنوان مثال مردم در بسیاری از نقاط دنیا کار خود را از دست داده‌اند و منبع درآمدی دیگری برای تامین مایحتاج خود ندارند.
این در حالی است که بسیاری از مردم نیز به خاطر ترس از سوار شدن بر وسایل حمل و نقل عمومی و محرومیت از داشتن خودروی شخصی، امکان رفتن به محل کار خود را ندارند و بیشتر اوقات خود را بیکار در کنار سایر اعضا خانواده طی می‌کنند. در این میان کارکنان ناوگان‌های حمل و نقل عمومی نیز با رکود اقتصادی جبران ناپذیری مواجه شده‌اند چرا که تقاضای خدمات این وسایل به طور چشمگیری کاهش یافته است.
کشورهای اروپایی و آسیا_اقیانوسیه از پیشگامان نوآوری در بهبود زیرساخت‌ها به شمار می‌روند که در تلاشند برای کاهش انتشار گاز دی اکسید کربن، اقدامات متعددی بکنند. بدیهی است که سرمایه‌گذاری برای زیرساخت‌های جدید، اهمیت بسیار زیادی دارد چرا که سراسر فضاهای عمومی را وسایل حمل و نقل موتوری فرا گرفته است. البته برنامه ریزان شهری می‌توانند به گونه ای دیگر و البته مفیدتر نیز در شهرها سرمایه‌گذاری کنند؛ افزایش پیاده‌راه‌ها و توسعه حمل و نقل عمومی نه تنها برای شهرها، بلکه برای ساکنان شهری نیز مزایای بیشماری دارد. در واقع اگر شهرها به گونه‌ای طراحی شوند که گرایش مردم را به پیاده‌روی و بهره از حمل و نقل عمومی افزایش دهد، آنگاه از یک سو انتشار گازهای گلخانه‌ای به حداقل می‌رسد و از سوی دیگر، تحرک شهروندان، سلامت جسمی و روحی را برای آنان به ارمغان خواهد آورد.
شهروندان بریتانیایی به خوبی از مزایای حمل و نقل پاک و تمایز آن نسبت به استفاده از خودروهای شخصی آگاه هستند. درست پس از ایجاد یک مسیر جدید در کلانشهر گلاسکو، تعداد خودروهای شهر به طور قابل چشمگیری افزایش یافت همزمان با این رویداد، خیابان بزرگی در کلانشهر کمبریج احداث شد و به سه قسمت مساوی برای تردد اتوبوس‌های عمومی، عابران پیاده و دوچرخه‌سواران تقسیم شد و در نتیجه آن، میزان تردد خودروهای شخصی به حداقل رسید. این اقدامات نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاری در تقویت زیرساخت‌های شهری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و می‌تواند ارتقای سطح سلامت انسان‌ها و بهبود کیفیت هوا را در پی داشته باشد.
بسیاری از برنامه‌ریزان شهری پیش‌بینی کرده‌اند که حمل و نقل عمومی تا سال ۲۰۲۴ مبتنی بر تکنولوژی خواهد بود و خرید بلیط‌های آن‌ها به صورت اینترنتی یا با استفاده از نرم‌افزارهای گوشی‌های هوشمند صورت خواهد گرفت. علاوه بر این تا چند سال آینده، نرم‌افزارهایی ایجاد خواهد شد که کاربران می‌توانند با نصب آن‌ها روی گوشی‌های تلفن همراه خود، از زمان دقیق آغاز حرکت یک وسیله حمل و نقل عمومی و مسیرهای عبور آن مطلع شوند. مقررات ترافیکی هوشمند نیز تردد ایمن و کارآمد خودروها را تضمین و حمل و نقل عمومی را به انتخابی برتر برای شهروندان تبدیل خواهد کرد.
ویژگی‌های سیستم‌های حمل و نقل عمومی تکنولوژی_محور
بدون شک، استفاده از تکنولوژی در حمل و نقل عمومی طی چند سال آینده بهبود زیرساخت‌های ترافیکی، مدیریت بهتر سیستم‌های روشنایی و ایجاد مسیرهای جدید تردد اتوبوس‌ها را در پی خواهد داشت. تراکم ترافیکی مهم‌ترین عامل در کاهش سرعت اتوبوس‌ها به شمار می‌رود که البته استفاده از سیستم‌های ترافیکی هوشمند می‌تواند بدون گسترش زیرساخت‌ها، میزان ترافیک این وسایل را به حداقل برساند. بسیاری از شهرهای اروپایی تا کنون از سیستم‌های هوشمند مدیریت ترافیکی بهره گرفته و زمینه را برای بهبود سیستم‌های حمل و نقل عمومی فراهم آورده‌اند از سوی دیگر افزایش مسیرهای مخصوص اتوبوس‌های عمومی می‌تواند به افزایش سرعت تردد آن‌ها منجر شود و ساکنان یک شهر را به استفاده از آن‌ها، به جای خودروهای شخصی تشویق کند.
جایگزینی روش‌های قدیمی خرید بلیط با بلیط‌های دیجیتالی. اگر چه خرید و فروش دیجیتالی بلیط‌های وسایل حمل و نقل عمومی رویکرد جدیدی نیست با این حال با انتشار ویروس کرونا به طور گسترده در سراسر جهان ترویج پیدا کرده است. پس از شیوع بیماری کووید_۱۹ مقامات در شهرهای مختلف جهان تمام توان خود را به کار گرفته‌اند تا امکان رعایت حداکثر فاصله را بین کاربران وسایل حمل و نقل عمومی فراهم آورند. فروش اینترنتی بلیط‌های این وسایل از مهم‌ترین این اقدامات بوده است چرا که از ماندن افراد در صف‌های طولانی برای تهیه بلیط‌های قدیمی جلوگیری کرده است.
تغییر نگرش مدیران سیستم‌های حمل و نقل عمومی
آژانس‌های حمل و نقل عمومی باید در عملکرد خود دسترسی برابر شهروندان، به خصوص افراد آسیب‌پذیر و امینت آنان را در راس برنامه‌های خود قرار دهند و استراتژی‌هایی برای افزایش مقرون‌به‌صرفه بودن این وسایل بکار گیرند. از سوی دیگر روسای این آژانس‌ها باید رویکردهای سنتی خود مبنی بر استفاده از اتوبوس و قطار شهری را کنار بگذارند و با توجه به نیاز ساکنان در هر نقطه از شهر، وسایل حمل و نقل عمومی متنوعی را استفاده کنند. به عنوان مثال گزارشی که از مردم دیترویت طی پاندمی کرونا ارائه شد نشان داد که اغلب ساکنان این شهر هنگام سوار شدن بر اتوبوس‌ها، از ایمنی کافی برخوردار نیستند و این در حالی بود که برخی نیز مدعی شده بودند هزینه رفت و آمد با اتوبوس برای آن‌ها سنگین است.
پیش از این بسیاری از شهرهای جهان با چنین چالش‌هایی روبرو شده و برای رفع آن‌ها اقداماتی کرده بودند. به عنوان مثال برنامه‌ریزان کلانشهر پکن مسیرهای جدیدی برای اتوبوس‌های کم‌ظرفیت طراحی کرده‌اند و به طور مرتب بر حداقل بودن تعداد مسافرانی که از طریق این وسایل حمل و نقل جدید به مقصد می‌رسند نظارت می‌کنند. در بسیاری از شهرهای آمریکایی نظیر دیترویت نیز برنامه‌های دوچرخه اشتراکی رایگان است و به همین دلیل مردم می‌توانند در بحران‌هایی نظیر کرونا که استفاده از وسایل نقلیه عمومی خطرناک محسوب می‌شود از دوچرخه برای تردد داخل شهری بهره بگیرند.
آزمایش و ارائه راه حل‌های جدید
درست هم‌اکنون، یعنی در دوران کرونا، بی‌تفاوت بودن نسبت به مشکلات ناشی از این پاندمی برای حمل و نقل بسیار خطرناک‌تر از تلاش برای یافتن راه حل است. در واقع استارتاپ‌ها باید وارد عمل شوند و از وقوع هر گونه بحران بیشتر خودداری کنند و با اتخاذ رویکردهای جدید، باعث سازگاری بیشتری بین پاندمی امروز و مشکلات به وجود آمده برای حمل و نقل عمومی شوند. اگرچه آزمایش الگوها و خدمات جدید اغلب خطرات و چالش‌های زیادی در پی دارد، با این حال آژانس‌های حمل و نقل می‌توانند با پروژه‌های کوچک آزمایشی کار خود را آغاز کنند و در صورت موفقیت آن‌ها را گسترش دهند.
برنامه‌ریزان با استفاده ازاین رویکرد در تلاشند راه حل‌های جدیدی را برای حمل و نقل شهری مورد آزمایش قرار دهند تا شاید مشکلات کارمندان و سایر افراد شاغل را در این زمینه به حداقل برسانند. طراحان شهر در ابتدای کار از این افراد خواستند نیازهای خود از وسایل حمل و نقل عمومی را بیان کنند و سپس با توجه به ایده‌های ارائه شده، راهکارهای جدیدی را آزمایش کردند. از مهم‌ترین اقداماتی که در این زمینه شد، اشتراک دوچرخه‌های معمولی، الکتریکی، اسکوتر و سایر وسایل حمل و نقل غیر موتوری بین مردم بود که البته بازخوردهای مثبت زیادی از سوی شهروندان مختلف در پی داشت.
تغییر معیارهای اساسی موفقیت
تا قبل از انتشار ویروس کرونا، عملکرد سیستم‌های حمل و نقل بر نیازهای شخصی افراد و رانندگان مقدم بود، اما پاندمی کووید-۱۹ نشان داد که این نگرش کاملا اشتباه است. به طور کلی، هدف سیستم‌های حمل و نقل عمومی، ارائه خدمات معتبر به حداکثر شهروندان است اما با برداشته شدن قرنطینه‌های کرونایی، هنجار جدیدی در این زمینه شکل گرفته است. در واقع، پاندمی کرونا نشان داد که تامین ایمنی و راحتی مردم بر استفاده بهینه از وسایل حمل و نقل عمومی مقدم است و پیامدهای اجتماعی و اقتصادی خاصی نیز در پی دارد.
ایجاد تغییر در معیارهای اساسی موفقیت به راحتی امکان‌پذیر نیست و می‌تواند منجر به شکل گرفتن چالش‌هایی درتغییر فرهنگ، قدرت ریسک، اتخاذ معیارهای جدید موفقیت شود. این تغییرات به مرور زمان می‌تواند بهبود چشمگیر پویایی شهری، به خصوص برای جوامع محروم را در پی داشته باشد و مشکل تردد اغلب شهروندان بدون خودرو را حل کند.
منبع
شهریار نیوز
ایمنا
