بجنورد؛ مرکز استان خراسان شمالی در شمال شرق ایران و در کوهپایه های رشته کوه آلاداغ بنا شده است. این شهر از جمله شهرهای بزرگ خراسان بوده و از این جهت، چهل و چهارمین شهر کشور به شمار می‌آید.
(برای آشنایی با شهرداری بجنورد کلیک کنید.)
نام
در منابع قدیمی، نام این شهر، «بیژن‌گُرد»، «بیژن‌یورد» و «بزنجرد» آورده شده است. بیژن یورد و بیژن گرد به معنی «سرزمین بیژن» و «آبادشده به دست بیژن» است. شهر بیژن یورد بر اساس حکایت بیژن و منیژه، در شاهنامه فردوسی، مکانی بوده که منیژه، بیژن را از چاه نجات داده و شهری در آن مکان بنا کرده است.
در زمان اشکانیان بجنورد به نام بزهان یا بیزهان بوده است. از نام‌های دیگر بجنورد، کهنه‌کَند (کند در زبان ترکی به معنی روستا، مثل تاشکند) و نیز چرمغان است که به محوطه ای تاریخی در جنوب شهر بجنورد و در مجاورت معصوم‌زاده بجنورد اطلاق می‌گردد.
پیشینه
شهر قدیمی بجنورد، چهارمغان نامیده می شده است. این شهر، تپه های معصوم زاده و بخشی از قلعه عزیز را در بر می گرفته، به طوریکه از جنوب به تپه چغور، باغ و بش قارداش و از شمال شرقی با تپه های منزل آباد ارتباط داشته است .
شهر چرمغان (جرمگان) در سال 617 ه.ق توسط مغول ها ویران شد و بستر خطی شهر کنونی بجنورد در حدود سال 1100 ه.ق توسط تولی خان ابن نجف قلی خان ( تولیخان دوم )، یکی از امرای کرد شادلو بنا شد.
در آغاز دوران مغول و تیموری، منطقه بجنورد، خسارات فراوانی دید. این منطقه، در دوران ماد و هخامنشی، بخشی از ساتراپی پارت قلمداد می‌شده و 16 زیستگاه از دوره اشکانی در آن شناسایی شده اند. وجود بنای سنگی آتشکده اسپاخو، از آثار تاریخی دوره ساسانی، نقش و اهمیت خراسان شمالی را در این دوران روشن می‌نماید. علاوه بر آن، منطقه بجنورد در صدر اسلام، در ارتباط فرهنگی - اجتماعی جدی با دیگر نقاط ایران قرار داشته و از آن نواحی تأثیر گرفته است. مؤلف تاریخ سیستان، ناحیه امروزی بجنورد را به عنوان بخشی از سرزمین نسا معرفی نموده است و در سال‌های اولیه قرن دوم هجری، این منطقه جزئی از قلمرو بزرگ حکومت طاهریان به‌شمار می‌آمده است.
جغرافیا
بجنورد در شمال شرق ایران و در طول جغرافیایی ۵۷ درجه و ۲۰ دقیقه و عرض جغرافیایی ۳۷ درجه و ۲۸ دقیقه در جنوب رشته کوه کپه داغ و شرق رشته کوه آلاداغ و شمال رشته کوه البرز واقع شده است. از شمال با ترکمنستان و از شمال شرقی تا جنوب شرقی با شهرهای شیروان، اسفراین و از جنوب غربی تا شمال غربی با جاجرم، آشخانه و راز، همسایه است.
بجنورد، از شمال با ترکمنستان و از شمال شرقی تا جنوب شرقی با شهرهای شیروان، اسفراین و از جنوب غربی تا شمال غربی با جاجرم، آشخانه و راز همسایه است.
آب و هوای بجنورد به‌طور کلی، معتدل کوهستانی می‌باشد، از این‌رو تابستانهای بجنورد، آب و هوای نسبتاً ملایم و زمستانهایش سرد زمستانی می‌باشد.
فرهنگ
قومیت: کردهای کرمانج، ساکنین اصلی شهر بجنورد هستند. فارسها یا تاتها، ترکمن‌ها یا (ترمان‌ها) و ترک‌های خراسانی نیز از جمله دیگر مردمان بومی بجنورد هستند.
زبان، گویش، لهجه: زبان تاتی که جای خود را به فارسی معیار داده است.
جمعیت
براساس سرشماری سال 1395، جمعیت این شهر ۲۲۸۹۳۱ نفر بوده است.
جاذبه ها
از جاذبه های دیدنی بجنورد، میتوان به عمارت سردار مفخم، عمارت آینه‌خانه مفخم، گردشگاه بش‌قارداش، گردشگاه باباامان، آتشکده اسپاخو، کوشک باغ علی آباد، خانه بانک ملی و... اشاره کرد.
رهآورد
آبنبات (شکرپنیر) بجنوردی، قره قروت، انگور،
صنایع دستی، قالی دو رو، سفره کردی، چاروق دوزی
اقتصاد
صنعت: کارخانه سیمان و کارخانه های پلاستیک بجنورد، کارخانه تولید انواع لوله و پروفیل فلزی بجنورد، کارخانه ساخت و تولید دستگاه‌های جوش القائی و کوره القائی و تولید محصولات سیمانی بجنورد از صنایع برجسته این شهر به شمار می‌روند.
کشاورزی: بجنورد یکی از قطب‌‌های کشاورزی منطقه به‌شمار می‌رود. بطور کلی، کشاورزی در این شهرستان از شرایط مساعدی برخوردار می‌باشد. مهمترین محصولات کشاورزی شهرستان بجنورد: گندم و جو، پنبه، برنج، دانه های روغنی، حبوبات، سیب زمینی و پیاز و انواع صیفی جات می باشد که به دیگر نقاط کشور، صادر می گردد.
محصولات باغی مانند: انواع انگور، کلاه داری یا رازقی، کشمشی، عسگری و ... ، سیب و گلابی، گیلاس، آلبالو، خشکبار، (گردو، بادام ، انجیر) که علاوه بر مصرف محلی به دیگر نقاط ایران و حتی جهان صادر می شود .
دامپروری: به صورت سنتی و نوین رواج کامل دارد و تامین کننده عمده گوشت قرمز در سطح کشور است. پرورش طیور و ماهی نیز معمول است .
صنایع و معادن بجنورد: معادن مختلف مانند سنگ مارن، ماسه ریخته گری، سنگ قرمز و گچ بنتونیت در منطقه بهره برداری می‌شود. شهرستان بجنورد از پیشرفته ترین و بزرگترین مراکز صنعتی استان است. همچنین، صنایع پتروشیمی، کارخانه کریستال ملامین و پلاستیک، آرد، آجر، سفال، قالی و قالیچه بافی، روغنکشی، سیم و کابل از اهمیت زیادی برخوردار است، در آینده ای نه چندان دور با ایجاد صنایع جدید قطب صنعتی کشور خواهد شد.
منبع
ویکی پدیا
مجله گردشگری کجارو
