تجارت الکترونیک، مفاهیم و مزایا

امروزه با رشد فناوری اطلاعات و افزایش حجم مبادلات تجاری بین دولت ها و شرکت های بزرگ و همچنین افزایش تجارت و کسب و کار در بین جوامع انسانی، استفاده از روش های قدیمی مبادله و تجارت کارایی خود را از دست داده است. جوامع ماشینی، انسان را به مهار خویش در آورده و طبیعی است که این سیطره در دنیای به هم پیوسته امروز تاثیر بگذارد.
تجارت الکترونیک (electronic commerce) یا e-commerce پدیده‌ای که به سرعت درحال فراگیر شدن است، توانسته این امکان را در اختیارمان بگذارد که با چند کلیک بتوانید تمام خریدهای خود را در چند دقیقه انجام دهید و حتی ناهارتان را هم سفارش دهید.

تعریف تجارت الکترونیک چیست 

تجارت الکترونیک به معنیِ انجام معاملات تجاری، از طریق ابزارهای الکترونیکی مانند اینترنت، تلفن، تلویزیون و کامپیوتر است.
این مفهوم برای نخستین بار در دهه‌ی ۱۹۶۰ و از طریق یک مبادله‌ی الکترونیکی داده‌ها (EDI) بر روی شبکه‌های ارزش افزوده (VANs) معرفی شد و با افزایش دسترسی به اینترنت و ظهور فروشندگان آنلاینِ محبوب در دهه‌ی ۱۹۹۰ و اوایل دهه‌ی ۲۰۰۰، رشد کرد. برای نمونه، وب‌سایت آمازون، کار خود را در سال ۱۹۹۵ و در گاراژ جف بزوس (Jeff Bezos) به عنوان کسب‌و‌کار حمل‌و‌نقلِ کتاب شروع کرد.
یا وب‌سایت EBay که امکان خرید و فروش آنلاین میان مصرف‌کنندگان را فراهم می‌کند، در سال ۱۹۹۵ مزایده‌های آنلاین را به جهان معرفی کرد و در سال ۱۹۹۷ و با استقبال شدید از عروسک‌های Beanie Babies، شهرت و محبوبیت بسیار زیادی یافت. با افزایش تعداد کاربران اینترنتی، بسیاری بر این باورند که به زودی تجارت الکترونیک به روش اصلیِ انجام معاملات تجاری مبدل می‌شود.

تجارت الکترونیک نیز، مانند هر تکنولوژی دیجیتالی یا بازار خریدِ دیگری که بر مصرف‌کننده‌ استوار است، در طول سال‌ها تکامل یافته است. با محبوب‌تر شدن دستگاه‌های تلفن همراه، تجارت گوشی همراه نیز بازار مخصوص به خود را پیدا کرده است. با ظهور سایت‌هایی مانند فیس‌بوک و پینترست (Pinterest)، شبکه‌های اجتماعی به محرک مهمی برای تجارت الکترونیک مبدل شده‌اند. برای نمونه، بر اساس Paymill، از سال ۲۰۱۴، در فروش‌های انجام شده بر روی پلت‌فرمِ تجارت الکترونیکِ Shopify ، که به دلیل تبلیغات موجود بر روی شبکه‌های اجتماعی بوده است، در ۸۵ درصد موارد خریداران با استفاده از تبلیغات موجود بر روی فیس‌بوک به این پلت‌فرم هدایت شده‌اند.

بازارِ در حالِ تغییر، فرصت بزرگی را برای کسب‌و‌کارها فراهم می‌کند تا ارتباط خود با مشتری را بهبود دهند و بازار خود را در دنیای آنلاین گسترش دهند.  تا سال ۲۰۱۳، میزان فروش جهانیِ تجارت الکترونیک، به ۱.۲ تریلیون (۱۰۰۰ میلیارد) دلار رسید و میزان فروش گوشی تلفن همراه در ایالات متحده نیز به ۳۸ میلیارد دلار رسید.
بیش از ۴۰ درصد از کاربران اینترنت (در مجموع ۱ میلیارد نفر)، کالاهایی را به صورت آنلاین خریداری کرده‌اند. این ارقام همچنان به رشد خود ادامه خواهند داد، زیرا استفاده از گوشی همراه و اینترنت، هم در ایالات متحده و هم در بازارهای در حال توسعه در سراسر جهان، در حال گسترش است.

سازمان OECD تجارت الکترونیکی را بدین صورت تعریف میکند:

تجارت الکترونیکی مبادله الکترونیکی است که خرید یا فروش کالاها و خدمات بین شرکت ها، افراد، دولت ها و سایر بخش های عمومی و خصوصی را شامل میشود و از طریق شبکه های رایانه ای هدایت میشود. به عقیده یکی از محققان، تجارت الکترونیکی عبارت است از فناوری، پردازش و عملیاتی که در زمان مبادلات تجاری به صورت خودکار در شبکه ها و با استفاده از اطلاعات صورت میگیرد.
هیراتسو تجارت الکترونیکی را فناوری پردازش و مجموعه فعالیت هایی میداند که در زمان مبادلات تجاری به صورت خودکار در شبکه ها و از طریق فناوری اطلاعات صورت میگیرد.

 تعاریف متعددی از تجارت الکترونیکی، با توجه به دیدگاه های مختلف ارائه شده است که در ذیل به بعضی از آن ها اشاره میشود:

تعریف تجارت الکترونیکی از دیدگاه ارتباطات: تجارت الکترونیکی، تحویل اطلاعات، محصولات، خدمات یا پرداخت ها از طریق خطوط تلفن، شبکه های کامپیوتری یا هر ابزار الکترونیک دیگر است.
تعریف تجارت الکترونیکی از دیدگاه تجاری: تجارت الکترونیکی ابزاری است که کسب و کار های مختلف، شرکا و مشتریان آن ها را قادر میسازد تا موضوعاتی چون کیفیت خدمات، سرعت تحویل خدمات و غیره را ارتقاء و موضوعاتی همچون هزینه ها را کاهش دهند.
تعریف تجارت الکترونیکی از دیدگاه فرایند کسب و کار: تجارت الکترونیکی به کار گیری فناوری برای خودکارسازی تبادلات کسب و کار و جریان کار است.
تعریف تجارت الکترونیکی از دیدگاه خدماتی: تجارت الکترونیکی ابزاری است که از خواسته های دولت ها، شرکت ها، مصرف کنندگان و مدیریت  جهت کاهش هزینه های ارائه خدمات در راستای بهبود کیفیت محصولات و افزایش سرعت تحویل خدمات پشتیبانی میکند.
تعریف تجارت الکترونیکی از دیدگاه آموزشی: تجارت الکترونیکی شرایط لازم را برای آموزش الکترونیکی در مدارس، دانشگاه ها و دیگر سازمان ها از جمله سازمان های کسب و کار فراهم میکند.
تعریف تجارت الکترونیکی از دیدگاه مشارکتی: تجارت الکترونیکی چارچوبی است که شرایط لازم را برای شراکت افراد در داخل سازمان و حتی خارج از سازمان فراهم میکند.
تعریف تجارت الکترونیکی از دیدگاه فناوری اطلاعات: تجارت الکترونیکی به آن دسته از کاربردهای فناوری اطلاعات که به صورت سیستمی برای پشتیبانی و پیشبرد جریان کاری و مبادلات تجاری ایجاد شده است میگویند.
تعریف تجارت الکترونیکی از دیدگاه جامعه: تجارت الکترونیکی مکانی را برای افراد یک جامعه فراهم می نماید تا بتوانند در آن مکان آموزش ببینند، مشارکت کنند و بایکدیگر تعامل داشته باشند.

تمامی تعاریف تجارت الکترونیکی حداقل در دو مورد بایکدیگر اشتراک دارند:

• در همه تعاریف تجارت الکترونیکی به فرایند خرید و فروش یا مبادله توجه می شود.
• در همه تعاریف تجارت الکترونیکی استفاده از نوعی ابزار الکترونیکی مد نظر است.

در تجارت الکترونیک نیز مانند تجارت سنتی، چهار دسته‌بندی وجود دارد که عبارتند از B2B، B2C، C2B وC2C

B2B (تجارت به تجارت): شامل شرکت‌هایی است که با یکدیگر تجارت انجام می‌دهند. برای مثال، تولیدکنندگانی که محصول خود را به توزیع‌کنندگان می‌فروشند و عمده‌فروشانی که محصولاتی را به خرده‌فروشان می‌فروشند.

B2C(تجارت به مصرف‌کننده): شامل تجارت‌هایی است که از طریق فروشگاه‌های اینترنتی و بدون نیاز به هر گونه تعامل با انسان، کالاهایی را به عموم مردم می‌فروشند. این همان تصوری است که بیشتر مردم از «تجارت الکترونیک» دارند. برای نمونه می‌توان به فروشگاه اینترنتی آمازون اشاره کرد.

 C2B(مصرف‌کننده به تجارت): در تجارت الکترونیکB2C، مصرف‌کنندگان پروژه‌ای با بودجه‌ای مشخص‌شده را به صورت آنلاین ارسال می‌کنند و شرکت‌ها برای انجام آن پروژه، پیشنهاد قیمت می‌دهند. سپس مصرف‌کننده پیشنهادهای قیمت را بررسی می‌کند و شرکت مورد نظر خود را انتخاب می‌کند. وب‌سایت Elance نمونه‌ای از این نوع تجارت الکترونیک است.

C2C (مصرف‌کننده به مصرف‌کننده): این نوع تجارت، در تبلیغات دسته‌بندی‌شده‌ی آنلاین، انجمن‌ها یا بازارهایی انجام می‌شود که در آن افراد می‌توانند با یکدیگر، کالا خرید و فروش کنند. Craigslist، eBay و Etsy نمونه‌هایی از این نوع تجارت الکترونیک هستند.

انواع تکنولوژی تجارت الکترونیک چیست ؟

گرچه انواع زیادی تکنولوژی تجارت الکترونیکی وجود دارد، اما در اینجا بهترین آنها را نام می بریم:
تجارت الکترونیک تاجر با تاجر
مدیریت ارتباطات مشتری
شیوه های مدیریت منابع اطلاعات
آموزش راه دور برای سازمانهای اقتصادی جدید
پست الکترونیک
شیوه های طراحی منابع سازمان‌ها
خودکار کردن اهرم فروش
تحول مراکز تماس
خدمات شبکه ای مدیریت شده

پلتفرم‌های تجارت الکترونیک چیست ؟
تصویر زیر لیستی از معروف ترین نرم افزار های فرشگاه ساز اینترنتی و سایت تجارت الکترونیک را نمایش می دهد:

 علاوه بر فروشگاه های ساده اینترنتی در ادامه برخی از مهمترین کاربرد های تجارت الکترونیکی شرح داده است:

• اتوماسیون های اداری در تامین و پشتیبانی منابع
• سیستم های پرداخت داخلی
• سیستم های مدیریت محتوا در ابعاد بزرگ
• سایت های تخفیف و خرید گروهی
• سایت های خبری
• بانکداری الکترونیکی
• دفاتر اداری الکترونیک
• و بسیاری موارد دیگر ….

 مزایای تجارت الکترونیک

۱. مزایای تجارت الکترونیک برای مشتریان
هر محصولی را که بخواهید، به معنای واقعی کلمه، تنها با یک اشاره بر روی اینترنت قابل مشاهده است. فقط کافی است نام محصول مورد نظرتان را در موتور جستجوی مورد علاقه‌تان تایپ کنید تا تمام گزینه‌ها به شکلی سازماندهی شده و مرتب، تنها پس از چند ثانیه ظاهر شوند.

 - صرفه‌جویی در زمان
با تجارت الکترونیک دیگر نیازی نیست که ساعت‌ها رانندگی کنید و به امید پیدا کردن چیزی که می‌خواهید، مغازه‌ها را نگاه کنید و جستجو کنید. فروشگاه‌های آنلاین، خط کامل محصولات خود را به شما ارائه می‌دهند و به جای استفاده از مغازه برای ارائه‌ی محصولات‌شان، از انبارهای کالا استفاده می‌کنند. محصولات را به راحتی پیدا می‌کنید و ظرف چند روز به درب منزلتان می‌رسند.

 - وجود طیف وسیعی از گزینه‌های مختلف
در تجارت الکترونیک، مشتری می‌تواند بدون نیاز به رفتن از این مغازه به مغازه‌ی دیگر، به راحتی محصولات را با یکدیگر مقایسه کند و متوجه شود که کدام فروشنده، بهترین قیمت را ارائه می‌دهد و گزینه‌های بیشتری برای انتخاب دارد. در دنیای واقعی هر فروشگاه فضای محدودی دارد، ولی همان فروشگاه می‌تواند بر روی اینترنت، کل موجودی انبار را ارائه بدهد.

 - راحتی در مقایسه
در تجارت الکترونیک، مقایسه‌های دو به دو به راحتی قابل انجام هستند. وقتی کالاها به صورت آنلاین عرضه می‌شوند، تمام مشخصات و ویژگی‌های آن‌ها بیان می‌شود و فروشگاه‌های اینترنتی از شما می‌خواهند تا کالاهای آن‌ها را با سایر کالاها مقایسه کنید تا متوجه شوید که آن‌ها بهترین گزینه‌ها را ارائه می‌دهند و دوباره برای خرید به آن فروشگاه بازگردید.

 - راحتی در یافتن بررسی‌ها و نظرات
شرکت‌ها به دلیل بالا بودن رقابت، از شما می‌خواهند تا به نظرات و بررسی‌های سایر مصرف‌کنندگان نگاهی بیندازید. بررسی‌های مثبت و منفی در هر وب‌سایتی وجود دارد و علاوه بر آنکه می‌توانید نقدها و نظرات مثبت مربوط به هر کالا را مشاهده کنید، از دلایل کسانی که آن محصول را دوست نداشته‌اند نیز آگاه می‌شوید.

- کوپن‌ها و تخفیف‌ها
برای هر تجارت آنلاینی که به دنبال شماست، تعداد زیادی کوپن و تخفیف وجود دارد و این مسئله به طور کلی برای مشتری‌ها بسیار عالی است. با وجود سایت‌هایی که مانند فروشگاه‌های بزرگ عمل می‌کنند، می‌توانید اقلامی را پیدا کنید که شامل تخفیفی تا ۸۰ درصد شده‌اند! نهایت استفاده را از این رقابت ببرید و بهترین قیمتِ موجود را پیدا کنید.

۲. مزایای تجارت الکترونیک برای کسب‌و‌کارها
- افزایش پایگاه مشتریان
پایگاه مشتریان از دغدغه‌های اصلی تمام کسب‌و‌کارهای آنلاین و غیرآنلاین است. نیازی نیست که کسب‌و‌کارهای آنلاین، نگران برخوردار بودن از بهترین ویژگی‌ها در شهر خود باشند، زیرا مردم از سراسر جهان، به محصولات آن‌ها دسترسی دارند و می‌توانند در هر زمانی برای خرید به آن‌ها بازگردند.

 - افزایش فروش

کسب‌و‌کارهای آنلاین، نیازی به اداره کردن یک فروشگاه ندارند و می‌توانند فروش آنلاین بیشتری با حاشیه‌ی سود بالاتری داشته باشد. آن‌ها می‌توانند به روش‌های مختلفی پول را از مشتری دریافت کنند تا خرید را برای مشتری سریع‌تر و راحتتر کنند. این کسب‌و‌کارها با در دسترس بودن به صورت بین‌المللی، می‌توانند محصولات بیشتری را به فروش برسانند.

 - دسترسیِ ۲۴ ساعته در ۳۶۵ روز سال
اگر هوا برفی باشد و جاده‌ها بسته باشند یا هوا آنقدر گرم و مرطوب باشد که حتی نتوانیم از خانه بیرون برویم، یا روز تعطیلی باشد و تمام مغازه‌ها در شهر بسته باشند، بازهم تجارت آنلاین شما ۲۴ ساعته و در تمام ۳۶۵ روز سال، برای مشتری‌ها باز است. درها هرگز بسته نمی‌شوند و سود کسب‌شده همچنان افزایش می‌یابد.

 - گسترش حوزه‌ی تجارت
ترجمه یکی از ابزارهای عالی موجود در اینترنت است! بنابراین کسب‌و‌کار آنلاین مجبور نیست برای هر زبان، یک سایت ایجاد کند. با بازاریابی درست، مشتری‌ها در سراسر جهان می‌توانند وب‌سایت، محصولات و اطلاعات آن کسب‌و‌کار را بدون نیاز به ترک کردن خانه، پیدا کنند.

 - ساده شدن پرداخت‌های دوره‌ای
با کمی تحقیق، هر تجارتی می‌تواند برای خود پرداخت‌های دوره‌ای را ایجاد نماید. ارا‌ئه‌دهنده‌ای را بیابید که با نیازهای شما بیشترین همخوانی را دارد تا صدور صورت‌حساب به شیوه‌ای منسجم انجام شود و پرداخت‌ها نیز به همین روش و به صورتی منسجم دریافت شوند.

 - تراکنش‌های فوری
در تجارت الکترونیک، دیگر نیازی به انتظار برای نقد شدن چک یا انتظاری ۳۰ روزه برای انواعِ دیگر پرداخت‌ها نیست. تراکنش‌ها بلافاصله انجام می‌شوند یا حداکثر به ۲ یا ۳ روز زمان نیاز دارید تا پول، از طریق سیستم بانکی وارد حساب‌تان شود.

منابع:
https://www.faracorp.com/ 
https://iranhost.com/blog/
https://www.chetor.com/