شیوع بیماری کرونا، محدودیت ها، آسیب‌پذیری‌ها و نابرابری‌های شهری را به تصویر کشید و جهان را با این واقعیت مواجه کرد که در صورت عدم بهبود طراحی، عدم سرمایه‌گذاری و ایجاد تغییرات در طراحی شهری، نمی‌توان به آینده‌ای پایدارتر برای شهرها، دست یافت و جهان را با خطراتی جدی مواجه خواهد کرد.
اگرچه انتشار ویروس کرونا، همه جنبه‌های زندگی انسان‌ها را تحت تأثیر قرار داده است، با این حال، بشر را به اتخاذ روش زندگی سالم‌تر و برنامه ریزان شهری را به طراحی شهرهای پایدارتر در آینده وادار کرده است. امروزه بیش از ۵۵ درصد جمعیت جهان در شهرها سکونت دارند که پیش‌بینی شده است تا سال ۲۰۵۰ این آمار به ۶۸ درصد، یعنی چیزی بیش از ۶ میلیارد و ۵۰۰ میلیون نفر برسد. علاوه بر این، محققان شهری بر این باورند که جمعیت شهرنشینان در مناطقی با ساکنان کم درآمد یا درآمد متوسط اتفاق خواهد افتاد که این امر، افزایش نابرابری شهری را در پی خواهد داشت. همچنین، محدودیت‌های اجباری کرونایی طی ماه‌های اخیر شهرها و بسیاری از کسب و کارها و همچنین امور شهری شهروندان را با چالش مواجه و این موضوع را در ذهن کارشناسان برنامه‌ریزی شهری پررنگ کرده است که باید در طراحی شهری برای دوران پساکرونا بازنگری شود.
تاثیرات کرونا بر جهان و تغییرات شهری
متأسفانه شهرها نسبت به سایر مناطق مسکونی در خط مقدم مقابله بسیاری از بحران‌ها نظیر تغییرات شدید آب و هوایی، شبکه‌های دیجیتالی مضر، سیستم‌های سلامت ناکارآمد و خدمات عمومی پر هرج و مرج قرار دارند و شیوع بیماری کووید -۱۹ بیشتر از قبل پرده از این حقایق و نقاط ضعف برداشته است. البته، گسترش ویروس کرونا باعث شد برنامه‌ریزان در بسیاری از شهرهای جهان از نقاط ضعف و قوت خود باخبر شوند و طراحی شهری را با تمرکز بر آینده پایدارتر تغییر دهند. تراکم هوشمند، افزایش سرعت دیجیتالی شدن، استفاده بیشتر از انرژی تجدیدپذیر و اتخاذ اقداماتی برای کاهش تغییرات اقلیمی از جمله تغییراتی بوده که تا کنون در پی انتشار کروناویروس جدید در اغلب شهرهای جهان رخ داده است.
شیوع بیماری کووید -۱۹ زندگی تمام مردم جهان را تحت تأثیر قرار داده است، با این حال، گروه‌های آسیب‌پذیر بیشترین رنج را متحمل شده‌اند. طی این دوران، بسیاری از مردم کار خود را از دست داده‌اند، اما جمعیت زیادی از آن‌ها نیز به دورکاری روی آورده و دست کم نگرانی بیکاری را از بین برده‌اند. با این حال بسیاری از ساکنان مناطق فقیرنشین از امکانات کافی برای انجام کار در منزل برخوردار نبوده و حتی از فراهم آوردن ملزومات اولیه خود ناتوان شده‌اند. در واقع، نابرابری طی دوران کرونا نیز مردم را به حال خود رها نکرده و بیشترین لطمه را بر سلامت و معیشت آنان زده است.
بسیاری از افراد غنی به خانه‌های دوم خود در حومه‌های شهری رفته و در آنجا به دورکاری پرداخته اند. این در حالی است که جمعیت زیادی از فقرا نیز پس از بیکار شدن، از شهرهای محل سکونت به زادگاه‌های خود در روستاها بازگشته‌اند چرا که دیگر از توان مالی کافی برای شهرنشینی برخوردار نیستند.
اگرچه این مهاجرت‌ها، چالش‌های زیادی را پیش روی ساکنان حومه‌ها و افراد تازه‌وارد قرار داده است با این حال مزایایی نیز برای مناطق مسکونی مهاجرپذیر در بر داشته است. در واقع افزایش جمعیت شهرها یا روستاهای مهاجرپذیر، در بیشتر موارد افزایش درآمد و رونق اقتصادی را برای ساکنان در پی داشته است. البته، شهرنشینان اغلب از سکونت در مناطق روستایی احساس نارضایتی می‌کنند چرا که در این مکان‌ها، به امکانات رفاهی، سلامت، آموزشی و درمانی کافی دسترسی ندارند.
تغییرات آب و هوایی ناشی از نقص طراحی شهری
بحران دیگری که در جهان امروزی، نابرابری بین مردم در اثر نقص طراحی شهری را به تصویر می‌کشد، مسئله تغییرات آب و هوایی است. بدیهی است که ضعف در اعمال اقدامات لازم برای کاهش اثرات جزایر گرمایی، نه تنها میلیاردها دلار زیان مالی برای کشورها در بر دارد، انسجام اجتماعی و شهرنشینی را نیز با تهدید جدی مواجه می‌کند. بسیاری از شهرنشینان از توانایی مالی و سایر فرصت‌ها برای انتخاب محل زندگی خود برخوردار نیستند و به اجبار در شهرهایی با بیشترین تغییرات اقلیمی زندگی می‌کنند.
این در حالی است که برخی نیز به جای تلاش برای به حداقل رساندن تهدیدهای زیست‌محیطی، به سرعت در شهرها یا حومه‌هایی با کیفیت هوای بهتر سکونت می‌گزینند. این امر به خوبی تمام می‌تواند نقص طراحی شهری را به تصویر بکشد، چنانچه مقامات رسمی یک شهر تدبیرهای لازم را برای کاهش اثرات جزایر گرمایی به کار گیرند، آنگاه مردم نیز اقداماتی برای بهبود کیفیت زندگی خود انجام خواهند داد و این امر در نهایت می‌تواند نابرابری را به طور قابل توجهی کاهش دهد.
بسیاری از کارشناسان معتقدند با توجه به احتمال استمرار شیوع بیماری‌های مشابه در آینده، شهرهای ما باید به نوعی از تاب‌آوری و به استانداردهایی از طراحی شهری برسند که در مقابل این بیماری‌ها بدون کمترین مشکل در انجام فعالیت‌های روزمره بتوانند دوام بیاورند.
