پیشرفتهای تکنولوژیکی به ویژه در بخش حملونقل و ارتباطات و رواج اقتصاد سرمایهداری، ساختار فضایی بسیاری از سکونتگاههای بشری را تا حدود زیادی دگرگون ساخته است. ضعف الگوی مناسب، تصمیمات آنی قائم به فرد و پراکندهروی رشد روستایی هزینههای گزافی برای جامعه روستایی از جمله نابودی زمین های کشاورزی و باغ ها به واسطه تغییر کاربری زمین، کاهش همبستگی اجتماعی، افزایش آلودگی ها و کاهش سلامت عمومی را به دنبال دارد. از این رو می توان گفت به کارگیری و استفاده از سیاست های رشد هوشمند برای مناطق روستایی، با توجه به اصول توسعه پایدار نیز ضروری می باشد.
از سوی دیگر، شیوع بیماری کووید-۱۹ نه تنها اهمیت قابلیت هوشمندی را بیش از پیش به تصویر کشید بلکه از وجود شکاف دیجیتالی نیز پرده برداشت؛ گزارشها حاکی است که حدود سه میلیارد و ۶۰۰ میلیون نفر از مردم جهان حتی به ضروریترین خدمات اینترنتی نیز دسترسی ندارند.
بدیهی است که قابلیت اتصال حق مسلم تمام ساکنان کره خاکی به شمار میرود که شیوع کرونا اهمیت آن را به مراتب بیش از گذشته آشکار کرد. مردم طی دوران کرونا اغلب نیازهای خود نظیر یادگیری، خرید، خدمات بانکی، برقراری ارتباطات اجتماعی، دسترسی به مراقبت سلامت و در بسیاری از موارد نیز، دورکاری را از طریق اینترنت انجام دادهاند. این در حالی است که حدود سه میلیارد و ۶۰۰ میلیون نفر از جمعیت جهان از دسترسی به خدمات اینترنتی محروم هستند و به همین دلیل، مشکلات بسیاری پیش روی آنها قرار گرفته است تا جایی که فرزندان بسیاری از آنها حتی قادر به ادامه تحصیلات خود طی دوران کرونا نبودهاند.
در این راستا، دولتهای سراسر دنیا تلاش کردند دسترسی تمام مردم مناطق خود به ویژه روستانشینان به خدمات اینترنتی را افزایش دهند که برای تحقق این هدف، مشارکت بخشهای عمومی و خصوصی بسیار مؤثر واقع شده است. در واقع، مدیران نقاط مختلف دنیا به این نتیجه رسیدهاند که هوشمندسازی روستاها نیز از اهمیتی برابر با افزایش هوشمندی شهرها برابر است که طی دوران کرونا برای تحقق این هدف از هیچ تلاشی دریغ نکردهاند.
افزایش قابلیت اتصال مناطق روستایی در سراسر جهان
اتفاق خوبی که در میان آشوبهای دوران کرونا به وقوع پیوست اینکه مدیران سراسر دنیا برای افزایش قابلیت دسترسی بین جوامع روستایی و شهری به ارائه ایدههایی بلندپروازانه پرداختند و در این مسیر نیز به موفقیتهای زیادی دست یافتند. به عنوان مثال در السالوادور، کوچکترین و پرتراکمترین کشور منطقه آمریکای مرکزی، طی دوران کرونا تنها نیمی از مردم به اینترنت دسترسی داشتند و این در حالی بود که حدود دو سوم مدارس آموزشهای خود را به صورت مجازی در اختیار دانشآموزان قرار میدادند. اما خبر خوش اینکه مقامات ارشد کشور اهمیت قابلیت دسترسی را به خوبی تشخیص دادند و به سرعت برای بهبود دسترسی به اینترنت کوشیدند.
این روزها بخشهای عمومی و خصوصی السالوادور عزم خود را جزم کردهاند دسترسی به خدمات اینترنت عمومی را برای همگان امکانپذیر کنند و حتی تا سال ۲۰۳۰، انجام درمانهای سرپایی را نیز به صورت آنلاین برای مردم فراهم آورند.
علاوه بر این، گزارشها حاکی است که قابلیت اتصال در ۱۵۰ روستای سراسر آرژانتین فراهم شده است که مقامات کشور علت این اقدامات را به حداقل رساندن شکاف دیجیتالی اجتماعی و اقتصادی معرفی کردهاند که ایده آن در پی گسترش ویروس کرونا تقویت شد. تا سال ۲۰۳۰، نه تنها تمام مردم کشور به خدمات اینترنتی و گوشیهای هوشمند دسترسی خواهند داشت بلکه دنیای دیجیتال در السالوادور به حدی گسترش پیدا خواهد کرد که خدمات کشاورزی را نیز به عنوان محرک اصلی اقتصاد کشور تحت پوشش قرار خواهد داد.
در سایر بخشهای جهان نیز تا کنون سرمایهگذاریهای زیادی برای بهبود قابلیت اتصال به ویژه در مناطق روستایی انجام شده است. به عنوان مثال در کشور آسیایی نپال، هزار و ۵۰۰ کیلومتر از شبکههای نوری به زودی مدرنیزه خواهد شد تا از این طریق، قابلیت دسترسی برای ساکنان سراسر کشور امکانپذیر شود. در نتیجه این اقدام، ارائه دهندگان خدمات محلی قادر خواهند بود تقاضای بیشتر مردم از پهنای باند را تأمین کنند و کیفیت خدمات را برای کاربران نیز افزایش دهند.
تاثیر چندجانبه افزایش قابلیت اتصال در مناطق روستایی
قابلیت اتصال نه تنها حق قطعی تمام انسانهای ساکن در کره خاکی به شمار میرود بلکه مزایای بسیاری نیز بر تمام جنبههای زندگی بشر به جای میگذارد. اینترنت، امکان توسعه نرمافزارها و خدمات کارآمد بسیاری را برای کارفرمایان دیجیتالی فراهم میاورد ضمن اینکه به پیشرفت اقتصادی و اجتماعی در سراسر یک کشور کمک شایانی میکند. در نتیجه، کیفیت زندگی در شهرها و روستاها بهبود مییابد که این امر به سهم خود در افزایش امید به زندگی مردم ساکن در این مناطق اثربخش خواهد بود. درواقع، دسترسی به خدمات اینترنتی میتواند فرصتهای اشتغال جدید بسیاری را به وجود آورد، در تقویت مهارت مردم نقش مهمی ایفا کند، افزایش درآمد را در پی داشته باشد و در نهایت کیفیت زندگی را بهبود ببخشد.
کشورهای کمدرآمدی که اخیراً برای افزایش پهنای باند موبایل کوشیده و با موفقیت ۱۰ درصدی مواجه شدهاند، افزایش دو درصدی تولید ناخالص داخلی را نیز برای مناطق شهری و روستایی به ارمغان آوردهاند. جالب اینکه بانک جهانی تخمین زده است که در صورت دسترسی ۷۵ درصد ساکنان کشورهای در حال توسعه به اینترنت بیش از ۱۴۰ میلیون شغل جدید در سراسر دنیا به وجود خواهد آمد.