ساوه؛ شهر یاقوت های سرخ

ساوه از شهرهای استان مرکزی و مرکز شهرستان ساوه، در کشور ایران است.
(برای آشنایی با شهرداری ساوه کلیک کنید.)

نام
درباره نام شهر ساوه چند روایت وجود دارد:
− گروهی نام ساوه را برگرفته از واژه اوستایی "سَوا Sava" یا واژه پهلوی "سَوَکا Savaka" دانسته‌ اند.
− ساوه بر وزن کاوه، از نام پهلوانی تورانی به نام «ساوه‌شاه» گرفته شده‌ است.
− ساوه تغییریافته واژه سه‌ آبه به معنای مکانی با سه رودخانه خوانده شده‌ است.
− ساوه در زبان فارسی به معنای خرده‌طلا است، نام بخش‌هایی مانند زرند، گواه کاربرد این معنی برای منطقه ساوه‌ است.
− ساوه نام شهری است در عراق عجم، می‏گویند دریاچه‌ای در آن جا بود که هر سال یک نفر را در آن غرق می‌کردند تا از سیلاب ایمن بمانند. در شب ولادت پیامبر اسلام آن دریاچه خشک شد.

پیشینه
ساوه یکی از شهرها و مناطق باستانی بازمانده از دوره ساسانی است. این شهر در دوران گذشته در نقطه برخورد راه‌های کاروانی میان ری باستان، همدان، اصفهان، قزوین، زنجان، قم و کاشان قرار داشته و در قرن ۷ (پیش از میلاد) یکی از دژها و خانمان‌های سرزمین ماد به‌ شمار می‌رفته است. رونق و‌ آبادانی شهر ساوه در روزگار سلجوقیان به اوج خود رسید و ساوه به مرکز سران قبایل متحد سلجوقی که لقب اتابک داشتند، تبدیل شد. از این روزگار تا دوره خوارزمشاهیان، بسیاری از وزرای سلجوقی و خوارزمشاهی ساوجی بودند که هریک در زمان خود در آبادانی و ایجاد بناهای شهری آن کوشیدند. ساوه در جریان حمله مغول در قرن هفتم هجری صدمه و آسیب فراوان دید. در روزگار صفویه خرابی‏های مغولان بازسازی شد. براساس دست نوشته ‏ای، ساوه محل زرادخانه (قورخانه) سلطنتی صفویه بوده است. در روزگار زندیه با احداث بنای معروف چهارسو، بازرگانی رونق گرفت. در دوره قاجاریه با پایتخت شدن تهران از اهمیت ساوه کاسته شد.

جغرافیا
ساوه در عرض جغرافیایی 34 درجه و 45 دقیقه تا 35 درجه 34 دقیقه عرض شمالی و 49 درجه و 15 دقیقه تا 50 درجه و 56 دقیقه طول شرقی واقع شده است. ساوه از شمال به شهرستان زرندیه و استان قزوین، از جنوب به شهرستان تفرش، از جنوب‌شرق به استان قم، از شرق به استان تهران و قم و از غرب و جنوب غربی به استان همدان و شهرستان کمیجان محدود می‌گردد.

میانگین دمای سالانه ۲/۱۸ درجه سانتی گراد بوده‌ است. میزان بارندگی کم و حدود ۲۱۶ میلی‌متر در سال می‌باشد و بیشتر بارش به صورت باران است. در تقسیم‌بندی اقلیمی، شهرستان ساوه دارای اقلیم نیمه خشک با تابستان‌های گرم و زمستان‌های کمی سرد است. متوسط رطوبت شهر ساوه ۳۹٪ می‌باشد که ماه‌های دی با میانگین ۵۸٪، مرطوب ترین ماه و ماه تیر و مرداد با میانگین ۲۶ درصد خشک ترین ماه سال می‌باشد. باد غالب ساوه، شمالی و شمال غرب می‌باشد و بیشترین سرعت باد وزیده شده به میزان ۹۰کیلومتر در ساعت در ماه فروردین ۱۳۷۲ گزارش شده‌ است. اقلیم ساوه براساس طبقه‌بندی دمارتن، خشک و طبقه‌بندی آمبرژه، معتدل می‌باشد.

فرهنگ
زبان، گویش، لهجه: زبان مردم ساوه فارسی است و به لهجه ساوه‌ ای صحبت می‌کنند.

جمعیت
جمعیت شهر ساوه در سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ برابر ۲۲۰٬۷۶۲ نفر که شامل ۱۱۲٬۷۴۲ مرد، ۱۰۸٬۰۲۰ زن و ۶۷٬۲۳۰ خانوار بوده‌ است. جمعیت این شهر در سال ۱۳۹۰ شمسی، ۲۰۰٬۴۸۱ نفر و در سال ۱۳۸۵ برابر با ۱۷۹٬۰۰۹ نفر بوده‌ است.

جاذبه‏ ها
جاذبه های دیدنی ساوه به واسطه قدمت طولانی، بکر و متعدد است.
چشمه بالقلو، روستای گردشگری سامان، قلعه دختر ساوه، شهر زیرزمینی آوه، مسجد جامع ساوه، روستاهای سنگستان و خلیفه کندی، امام‌زاده سید اسحاق، مجموعه تاریخی بازار ساوه، آبشار هندس، مسجد سرخ، دریاچه سد الغدیر، پل سرخده، گنبد چهار سوق، آبشار آقچه قلعه، قلعه آردمین، بام ساوه، کلیسای چناچی علیا، قلعه تاریخی الویر، غار آقداش، روستای باغ شیخ، دریاچه مصنوعی ساوه

ره‏آورد
انار و طالبی و پسته، رب انار، شیره انگور، کشکش سبز، باسلوق، صنایع دستی و آثار چوبی

اقتصاد
شهر صنعتی کاوه در ۱۰ کیلومتری شهر ساوه، بزرگترین شهرک صنعتی کشور و یکی از قطب‌های مهم صنعت در ایران به حساب می‌آید. شهر صنعتی کاوه در سال ۱۳۵۲ در شمال شرقی شهر ساوه ایجاد شده‌ است که هم‌ اکنون در مساحتی بالغ بر ۳۰۰۰ هکتار و با بیش از ۶۰۰ واحد کارخانه تولیدی مشغول به فعالیت است.

منبع
ویکی پدیا
سایت شهرداری ساوه
بیتوته