شهرستان پاکدشت یکی از شهرستانهای استان تهران است. این شهرستان در جنوب شهر تهران و مرکز آن شهر پاکدشت است.این شهرستان دربرگیرنده بسیاری از حاشیه نشینان تهران است.
(برای آشنایی با شهرداری پاکدشت کلیک کنید.)
نام
طبق اظهارات پژوهشگران اسامی بسیاری از روستاهای پاکدشت، نامهایی باستانی اند. از اینرو، کاوش در تپهها و مناطق مختلف احتمالاً به اکتشافاتی در این زمینه منجر میگردد. از جمله این اسامی میتوان به نام روستای مامازند، یبر،ارمبویه و ... اشاره کرد که محققین این اسامی را به دوران مهرپرستی ایرانیان نسبت میدهند.
پاکدشتی که اکنون میبینیم، در اصل شامل شماری روستا و شهر است که در دوران باستان دهکدههایی در دشت ری بوده اند. تاریخی کهن در دل خود دارد که بیانگر گذار اقوام مختلف و مهاجرت آنان از سرزمینهای دور به این دیار و یادآور جنگها و ستیزهای مکرر گروههای اجتماعی از اقوام گوناگون و شخصیت های شهیر تاریخ میباشد.
پیشینه آبادانی این دشت که در حاشیه های جنوبی و جنوب شرقی تهران واقع است را باید در آغازین روزهایی که تاریخ شاهد عظمت و شکوه شهر باستانی ری بوده است، جستجو کرد.
پیشینه
دیاکونوف در تاریخ ماد با تأکید بر قدمت این شهر و آبادیهای اطراف آن که زادگاه زرتشت و سرزمین مغان است، مینویسد: «روایات متاخر قرون وسطی به تقریب متفقند که زرتشت از مردم ماد بودهاست و زادگاه پیامبر را گاهی ری (در ماد شرقی) ذکر میکرده اند»
نتایج بدست آمده از کشفیاتی که در سالهای اخیر انجام گرفته نشان میدهد که در آستانه تاریخ مدون کشور ما یکی از مراکز عمده تمدن بوده است. پیش از تاریخ در بخشی از این منطقه مورد بررسی هایی انجام شده است که آثار بدست آمده از آنها، قابل مقایسه با تمدن ری میباشد. بررسیهای مذکور تمدن تپه های فیلستان و ارمبویه که در نزدیکی منطقه پاکدشت واقع هستند را به هزاره پنجم ق. میلادی میرسانند مطالعات ابتدائی نیز نشان میدهد در هزاره اول قبل از میلاد حدود سالهای ۱۲۵۰ و ۱۳۰۰ قبل از میلاد تمدن معروف به سفال در این منطقه از رشد و شکوفائی قابل توجهی برخوردار بودهاست. در بقایای ویرانهها تکههای سفال به رنگهای فیروزهای، آبی، طلائی و بسیاری رنگهای دیگر با زبان بی زبانی تاریخ را بازگو میکنند و این یادبود گذشتهای است که هنر، تمدن و ذوق نسلهای پیشین را در خود دارد. بهخوبی روشن است که بررسی اتلال باستانی این منطقه چنانچه بهطور کامل انجام گیرد، تمدن این منطقه را به پیش از دوران نوسنگی میرساند.
طبق اظهارات پژوهشگران اسامی بسیاری از روستاهای پاکدشت نامهایی باستانی اند. از اینرو، کاوش در تپهها و مناطق مختلف احتمالاً به اکتشافاتی در این زمینه منجر میگردد. از جمله این اسامی میتوان به نام روستای مامازند، یبر،ارمبویه و ... اشاره کرد که محققین این اسامی را به دوران مهرپرستی ایرانیان نسبت میدهند.
پاکدشت کنونی شامل مجموعه ای روستا و شهر است که در دوران باستان دهکدههایی در دشت ری بوده اند. این شهرستان به استناد متون و اسناد تاریخی در گذشته های دور به نام های پلاشر و پلدشت و مامازن(مامازند) بوده که در شمال خاوری شهرستان پاکدشت واقع شده است و اهالی می گویند مادر کریم خان زند در این روستا زندگی می کرده است و به همین جهت به مامازند هم معروف بوده ولی با توسعه و ترقی کنونی، ازسال 1367 این اسامی منسوخ و نام پاکدشت به طور رسمی برای این شهرستان انتخاب گردید. این دشت، تاریخی کهن در دل خود دارد که بیانگر گذار اقوام مختلف و مهاجرت آنان از سرزمین های دور به این دیار و یادآور جنگها و ستیزه های مکرر گروه های اجتماعی از اقوام گوناگون و شخصیت های شهیر تاریخ می باشد.
جغرافیا
پاکدشت از نظر آب و هوا گرم و نیمه خشک است، ولی قسمت های شمالی آن به دلیل وجود ارتفاعات معتدل است. متوسط بارندگی در پاکدشت 180 میلیمتر در سال است و بادهای موسمی معمولی ترین بادهای منطقه هستند که در اوایل بهار و اواسط پاییز در آن می وزند.
جمعیت
بنابر سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، تعداد ۹۷٬۲۲۸ خانوار شامل ۳۵۰۹۶۶ نفر در این شهرستان ساکن بودهاند که از این تعداد ۱۷۹٬۳۷۵ نفر مرد و ۱۷۱٬۵۹۱ نفر آنها زن بودند.
فرهنگ
زبان رسمی مردم این شهر، فارسی است، هر چند به زبان و لهجه های متفاوتی سخن می گویند. ولی وجود این گویش های غیر رسمی بازتاب کوچ عشایر در ادوار مختلف تاریخی به این منطقه است.
جاذبه ها
مهم ترین جاذبه های شهر عبارتند از:
یخچال یبرداغلان
پل کبود گنبد
کاخ ناصری در جمال اباد
تلهای باستانی قرمزتبه و فرخ اباد
کاروانسرای خاتون اباد
رو گذر جیتو امامزاده خلیف اباد امازاده طالب امامزاده سبزه قبا روستای افرین
امامزاده شیخ کلینی روستای کلین
منطقه گردشگری سرخ حصار وچاله اردکی
امامزاده ارمبویه
تپه باستانی روستای ارمبویه
تل باستانی فیلستان
پل باستانی قشلاق جیتو
منطقه گردشگری خجیر با قصر قجری ان
بقایای چهار باغ علی اباد متعلق به دوره اشکانی
عمارت ویکتوریا در جاده شریف آباد
ره آورد
از جمله صنایع پرپیشینه مناطق روستایی استان تهران نمدمالی بود که در حال حاضر تقریباً منسوخ شده است. در سال های اخیر کلیه دست اندرکاران از این صنعت دست کشیده و فقط تعداد معدودی از عشایر هنگامی که به مراتع حومه منطقه پاکدشت کوچ می کنند، تعداد محدودی نمد برای مصرف شخصی تولید می نمایند. تعدادی نمدمال در روستای «کش» از توابع طالقان نیز هنوز حضور دارند.
اقتصاد
کشاورزی در این شهرستان از رونق خوبی برخوردار میباشد. همچنین آبیاری زمینها و باغهای زیر کشت از چاههای آب عمیق و نیمه عمیق و رودخانه جاجرود و در برخی نقاط از کاریز نیز استفاده میشود.(از جمله قنات روستای علی اباد ابوالقاسمی که تا سالهای هفتاد تا هشتاد اب دهی داشت اما با بی مهری جهاد کشاورزی و عدم لای روبی مظهر قنات خشک شده است)
رودخانه جاجرود در قسمت خاوری این شهرستان به محض ورود به جلگه به چندین شعبه فرعی تقسیم شده و زمینهای مزروعی را در فصلهای بهار و تابستان آبیاری میکند. پاکدشت دارای معدن شن و ماسه و شهرکها و ناحیههای صنعتی متعدد است و ۲۳۳۰۶ هکتار اراضی قابل کشت که بطور کلی ۱۲٫۴درصد از کل اراضی کشاورزی استان تهران را به خود اختصاص داده باعث شده تا ۷۵درصد از تولیدات گل استان تهران دراین شهرستان کشت شود.
